Τι είναι αναρχισμός;

Αναρχισμός είναι μια πολιτική θεωρία που επιδιώκει να δημιουργήσει την αναρχία, «την απουσία κάποιου αφέντη, κάποιου κυρίαρχου.» (Προυντόν Τι είναι Ιδιοκτησία, σελ. 264) Με άλλα λόγια, αναρχισμός είναι μία πολιτική θεωρία που στοχεύει να δημιουργήσει μια κοινωνία στην οποία τα άτομα συνεργάζονται ελεύθερα και ισότιμα. Όντας μια τέτοια θεωρία ο αναρχισμός αντιτίθεται σε όλες τις μορφές ιεραρχικού ελέγχου – είτε πρόκειται για τον έλεγχο από το κράτος είτε από κάποιον καπιταλιστή – θεωρώντας τον επιζήμιο για το άτομο και την ατομικότητά του, καθώς και περιττό. Ενώ η κοινή αντίληψη για τον αναρχισμό είναι ότι πρόκειται για ένα βίαιο, αντι-Κρατικό κίνημα, ο αναρχισμός αποτελεί μία πολύ περισσότερο εκλεπτυσμένη και γεμάτη αποχρώσεις παράδοση από το να είναι μια απλή αντίσταση στην κρατική εξουσία. Οι αναρχικοί αντιτίθενται στην αντίληψη ότι η εξουσία και η κυριαρχία είναι απαραίτητες για την κοινωνία και αντιθέτως είναι υπέρμαχοι περισσότερο συνεργατικών, αντιιεραρχικών μορφών κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής οργάνωσης. («Η Πολιτική της Ατομικότητας» σελ. 106) Αυτή η διαδικασία δυσφήμισης δεν έχει ιστορικό αντίστοιχο. Για παράδειγμα, σε χώρες όπου έχουν θεωρήσει απαραίτητη τη διακυβέρνηση από ένα πρόσωπο (μοναρχία), οι λέξεις «ρεπουμπλικανισμός» ή «δημοκρατία» έχουν χρησιμοποιηθεί ακριβώς όπως η λέξη «αναρχία», για να υπαινιχθούν αταξία και σύγχυση. Εκείνοι που έχουν ένα ισχυρό συμφέρον να διατηρηθεί η καθεστηκυία τάξη, προφανώς θα θελήσουν να υπαινιχθούν ότι η αντίπαλη προς το παρόν σύστημα ιδεολογία δεν μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη και πως μια νέα μορφή κοινωνίας δε θα οδηγούσε παρά στο χάος. Ή όπως το εκφράζει ο Ερρίκος Μαλατέστα: «από τη στιγμή που θεωρήθηκε ότι κάποια κυβέρνηση είναι απαραίτητη και πως χωρίς κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να υπάρξει τίποτα άλλο παρά αταξία και σύγχυση, ήταν φυσικό και λογικό πως η αναρχία, που σημαίνει απουσία κυβέρνησης, θα ακουγόταν αναγκαστικά ως απουσία τάξης.» («Αναρχία», σελ. 16) «Αλλάξτε τους γνώμη, πείστε το λαό ότι η κυβέρνηση δεν είναι μόνο περιττή, αλλά και εξαιρετικά επιζήμια, και τότε η λέξη αναρχία, μόνο και μόνο με το να σημαίνει απουσία κυβέρνησης, θα φτάσει για τον καθένα να σημαίνει : φυσική τάξη, ενότητα των ανθρώπινων αναγκών και των συμφερόντων όλων, ολοκληρωμένη ελευθερία μέσα σε ολοκληρωμένη αλληλεγγύη». [Op. Cit., pp. 16] Παράλληλα με την καταπολέμηση των διαστρεβλώσεων που παράγονται απ’ την «κοινή αντίληψη» της έννοιας «αναρχία», πρέπει επίσης να καταπολεμήσουμε τις διαστρεβλώσεις στις οποίες ο αναρχισμός και οι αναρχικοί έχουν υποβληθεί διαχρονικά από τους πολιτικούς και κοινωνικούς εχθρούς μας. Διότι, όπως το θέτει ο Βαρθολομαίος Βαντζέτι, οι αναρχικοί είναι «οι πιο ριζοσπάστες από τους ριζοσπάστες – οι μαύρες γάτες, το φόβητρο πολλών, όλων των στενόμυαλων, των εκμεταλλευτών, των τσαρλατάνων, των απατεώνων και των καταπιεστών. Κατά συνέπεια είμαστε, επίσης, οι πλέον συκοφαντημένοι, δυσφημισμένοι, παρεξηγημένοι και κυνηγημένοι απ’ όλους.» (Νικόλα Σάκκο και Βαρθολομαίου Βαντζέτι. Γράμματα του Σάκκο και του Βαντζέτι, σελ. 174) Ο Βαντζέτι ήξερε για τι πράγμα μιλούσε. Ο ίδιος και ο σύντροφός του Νικόλα Σάκκο ενοχοποιήθηκαν από το κράτος των ΗΠΑ για ένα έγκλημα που δεν διέπραξαν και, τελικώς, εκτελέστηκαν στην ηλεκτρική καρέκλα για το ότι ήταν ξένοι αναρχικοί στα 1927. Έτσι θα πρέπει να αναιρέσουμε τις συκοφαντίες και τις διαστρεβλώσεις στις οποίες οι αναρχικοί έχουν υποβληθεί από τα καπιταλιστικά μέσα ενημέρωσης, τους πολιτικούς, τους ουτοπιστές και τα αφεντικά (για να μην αναφέρουμε τις διαστρεβλώσεις από τους πρώην συντρόφους μας ριζοσπάστες όπως οι ελευθεριακοί και οι Μαρξιστές). Ελπίζουμε ότι όταν θα έχουμε ολοκληρώσει θα έχετε καταλάβει γιατί εκείνοι που είναι στην εξουσία έχουν ξοδέψει τόσο πολύ χρόνο σε επιθέσεις εναντίον του αναρχισμού – είναι αυτή η μόνη ιδεολογία που μπορεί αποτελεσματικά να εξασφαλίσει την ελευθερία για όλους και να δώσει τέλος σε όλα τα συστήματα που βασίζονται στην εξουσία των λίγων επί των πολλών. Α.1. 1 Τι σημαίνει «αναρχία»; Η λέξη «αναρχία» προέρχεται από το ελληνικό πρόθεμα αν (ή α), που σημαίνει «όχι», «έλλειψη κάποιου πράγματος», «απουσία κάποιου πράγματος», «υστέρηση σε κάτι», συν το «αρχός», που σημαίνει «κυβερνήτης», «προϊστάμενος», «αρχηγός», «επικεφαλής» ή «αυτός που έχει την εξουσία». Ή, όπως το θέτει ο Π.Κροπότκιν, η Αναρχία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις που σημαίνουν «ενάντια στην εξουσία». Ενώ οι ελληνικές λέξεις «άναρχος» και «αναρχία» συχνά εκλαμβάνονται ως «να μην υπάρχει κυβέρνηση» ή «να είσαι χωρίς κυβέρνηση», όπως μπορεί να δει κανείς, η ακριβής, αρχική σημασία του αναρχισμού δεν ήταν απλώς «χωρίς κυβέρνηση». «Αν – αρχία» σημαίνει «χωρίς κυβερνήτη» ή γενικότερα «χωρίς εξουσία», και με αυτή τη σημασία ανέκαθεν χρησιμοποιούσαν τη λέξη οι αναρχικοί. Για παράδειγμα, βλέπουμε τον Κροπότκιν να επιχειρηματολογεί πως η αναρχία «δεν επιτίθεται μόνο στο κεφάλαιο, αλλά και στις βασικές πηγές της ισχύος του καπιταλισμού: το νόμο, την εξουσία και το Κράτος».[ Op. Cit., p. 150] Για τους αναρχικούς, αναρχία σημαίνει «όχι κατ’ ανάγκην έλλειψη τάξης, όπως γενικά θεωρείται, αλλά έλλειψη αρχής» [Benjamin Tucker, Instead of a Book, p. 13] Hence David Weick's excellent summary: Η εξαιρετική σύνοψη του Χενς Ντέηβιντ Γουεϊκ για το «Αντί Βιβλίου» του Μπέντζαμιν Τάκερ: «Ως αναρχισμός μπορεί εννοηθεί η γενικότερη κοινωνική και πολιτική αντίληψη που εκφράζει άρνηση όλων των εξουσιών, των εθνικών κυριαρχιών, των επικυριαρχιών και ιεραρχικών καταμερισμών και μια βούληση για την κατάλυσή τους. Ως εκ τούτου ο αναρχισμός είναι κάτι περισσότερο από αντι-κρατισμός…(ακόμα κι αν) η κυβέρνηση (το κράτος)…είναι, ως το πλέον πρόσφορο, το επίκεντρο της αναρχικής κριτικής. (Ξαναεπινοώντας την Αναρχία, σελ. 139) Γι’ αυτό το λόγο, περισσότερο απ’ το να είναι απλώς αντι-κυβερνητικός ή αντι-κρατικός, ο αναρχισμός είναι πρωταρχικά ένα κίνημα που εναντιώνεται στις ιεραρχίες. Γιατί; Διότι η ιεραρχία είναι εκείνη η οργανωτική δομή που εμπεριέχει εξουσία. Δεδομένου ότι το κράτος είναι η «ανώτατη» μορφή ιεραρχίας, οι αναρχικοί είναι, εξ ορισμού, αντι-κρατιστές, κι ωστόσο αυτός δεν είναι ένας επαρκής ορισμός του αναρχισμού. Αυτό σημαίνει ότι οι πραγματικοί αναρχικοί αντιτίθενται σε όλες τις μορφές ιεραρχικής οργάνωσης, όχι μόνο στο κράτος. Με τα λόγια του Μπράιαν Μόρρις; Ο όρος αναρχία προέρχεται από το ελληνικά, και ουσιαστικά σημαίνει «χωρίς κυβερνήτη (ηγεμόνα, άρχοντα)». Οι αναρχικοί είναι άνθρωποι που απορρίπτουν όλες τις μορφές κυβέρνησης ή επιβαλλόμενης εξουσίας, όλες τις μορφές ιεραρχίας και κυριαρχίας. Κατά συνέπεια αντιτίθενται σε αυτό που ο Μεξικάνος αναρχικός Φλόρες Μαγκόν αποκάλεσε «ζοφερή τριάδα» - το κράτος, το κεφάλαιο και την εκκλησία. Οι αναρχικοί, συνεπώς, αντιτίθενται τόσο στον καπιταλισμό και το κράτος όσο και σε όλες τις μορφές της θρησκευτικής εξουσίας. Όμως οι αναρχικοί αναζητούν, επίσης, να εγκαθιδρύσουν ή να επιφέρουν με διάφορα μέσα, μια συνθήκη αναρχίας, δηλαδή, μια αποκεντρωμένη κοινωνία χωρίς επιβαλλόμενους θεσμούς, μια κοινωνία οργανωμένη μέσω μιας συνομοσπονδίας αυτόβουλων συσχετισμών. (Ανθρωπολογία και Αναρχισμός, σελ. 35-41) Η αναφορά στην ιεραρχία σε αυτό το πλαίσιο είναι μια σχετική πρόσφατη εξέλιξη – οι «κλασικοί» αναρχικοί όπως ο Προυντόν, ο Μπακούνιν και ο Κροπότκιν χρησιμοποιούσαν κι αυτοί τη λέξη, σπάνια ωστόσο (συνήθως προτιμούσαν την «εξουσία», που χρησιμοποιούνταν ως συντομογραφία του «εξουσιαστικού καθεστώτος»). Ωστόσο, είναι εμφανές από τα γραψίματά τους ότι τους χαρακτήριζε μια φιλοσοφία ενάντια στην ιεραρχία, ενάντια στην ανισοκατανομή της ισχύος ή των προνομίων μεταξύ των ατόμων. Ο Μπακούνιν μίλησε για αυτό όταν επιτέθηκε την «επίσημη» εξουσία αλλά υπερασπίστηκε τη «φυσική επιρροή» και επίσης όταν είπε: «Θέλετε να καταστήσετε αδύνατο για οποιονδήποτε να καταπιέζει ένα συνάνθρωπό του; Τότε εξασφαλίστε ότι κανείς δεν θα κατέχει εξουσία» (Η Πολιτική Φιλοσοφία του Μπακούνιν, σελ. 271) Όπως παρατηρεί ο Τζεφ Ντρον, «ενώ πάντοτε υπήρξε ένα λανθάνον κομμάτι του «επαναστατικού προγράμματος, μόλις πρόσφατα έχει αυτή η ευρύτερη αντίληψη της αντι-ιεραρχίας αναδειχθεί προς λεπτομερέστερη διερεύνηση. Παρ’ όλα αυτά, τη ρίζα της μπορεί εύκολα να τη δει κανείς στις ελληνικές ρίζες της λέξης «αναρχία» (Μεταξύ Αναρχισμού και Ελευθεριακής ιδεολογίας: Ορίζοντας ένα Νέο Κίνημα) Επισημαίνουμε ότι αυτή η αντίθεση στην ιεραρχία δεν περιορίζεται, για τους αναρχικούς, μόνο στο κράτος ή την κυβέρνηση. Περιλαμβάνει όλες τις εξουσιαστικές οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις καθώς και τις πολιτικές, κι ιδιαίτερα εκείνες που έχουν σχέση με την καπιταλιστική ιδιοκτησία και την μισθωτή εργασία. Αυτό μπορεί να διαπιστωθεί από το επιχείρημα του Προυντόν ότι «το Κεφάλαιο…στο πολιτικό πεδίο είναι το ανάλογο της κυβέρνησης….Η οικονομική έννοια του Καπιταλισμού, της πολιτικής της κυβέρνησης ή της εξουσίας και η θεολογική έννοια της Εκκλησίας είναι τρεις ταυτόσημες έννοιες, που συνδέονται με διάφορους τρόπους. Το να επιτεθεί κανείς στη μία ισοδυναμεί με το να επιτεθεί σε όλες τους…Αυτό που κάνει το κεφάλαιο στην εργασία, και το Κράτος στην ελευθερία, το κάνει η Εκκλησία στο πνεύμα. Η τριάδα της απολυταρχίας είναι εξίσου ολέθρια στις πρακτικές της όσο και στη φιλοσοφία της. Το πλέον αποτελεσματικό μέσο καταπίεσης των ανθρώπων θα ήταν να υποδουλώσεις ταυτόχρονα το σώμα, τη βούληση και τη λογική τους. (Η Κόκκινη Έμμα μιλά, σελ. 50). Σαράντα χρόνια νωρίτερα ο Μπακούνιν έκανε την ίδια επισήμανση όταν τόνισε ότι κάτω απ’ το παρόν σύστημα «ο εργάτης πουλάει τον εαυτό του και την ελευθερία του για ορισμένο χρόνο» στον καπιταλιστή με αντάλλαγμα κάποιο μισθό. (. [Op. Cit., p. 187]). Επομένως, «αναρχία» σημαίνει κάτι περισσότερο από «χωρίς κυβέρνηση» απλώς, σημαίνει αντίθεση σε όλες τις μορφές της εξουσιαστικής οργάνωσης και ιεραρχίας. Με τα λόγια του Κροπότκιν, «η πηγή της αναρχικής πρωταρχικής αντίληψης για την κοινωνία…(βρίσκεται στην) κριτική…των ιεραρχικών οργανώσεων και της εξουσιαστικής αντίληψης για την κοινωνία, και…την ανάλυση των τάσεων που έχουν εκδηλωθεί στα προοδευτικά κινήματα της ανθρωπότητας [Op. Cit., p. 158]. Για τον Μαλατέστα, ο αναρχισμός «γεννήθηκε ως μια ηθική εξέγερση ενάντια στην κοινωνική αδικία» και «τα συγκεκριμένα αίτια της κοινωνικής παθογένειας» θα μπορούσαν να εντοπιστούν στην «καπιταλιστική ιδιοκτησία και το Κράτος». Όταν οι καταπιεζόμενοι «επεδίωξαν να ανατρέψουν τόσο το Κράτος όσο και την ιδιοκτησία—τότε ήταν που γεννήθηκε ο αναρχισμός» (Ερρίκος Μαλατέστα: Η ζωή και οι ιδέες του, σελ. 19) Συνεπώς κάθε απόπειρα ισχυρισμού ότι η αναρχία είναι απλώς αντι-κρατική είναι διαστρέβλωση της λέξης και του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε από το αναρχικό κίνημα. Όπως το θέτει ο Μπράιαν Μόρις «όταν μελετά κάποιος τα κείμενα των κλασικών αναρχικών…καθώς και τον χαρακτήρα των αναρχικών κινημάτων…γίνεται προφανές ότι ποτέ δεν είχε (η ιδεολογία αυτή) αυτή την περιορισμένη οπτική (του να είναι απλώς αντικρατική). Πάντοτε συγκρουόταν με όλες τις μορφές εξουσίας και εκμετάλλευσης και έχει υπάρξει εξίσου επικριτική απέναντι στον καπιταλισμό και τη θρησκεία όσο υπήρξε και στο κράτος». [Op. Cit., p. 40] Ενώ πραγματευτήκαμε πώς θα μπορούσε να είναι μια αναρχική κοινωνία στο πρώτο μέρος, ο Νόαμ Τσόμσκι συνοψίζει την βασική πτυχή της δηλώνοντας πως σε μια αληθινά ελεύθερη κοινωνία «κάθε αλληλεπίδραση μεταξύ ανθρώπων που υπερβαίνει τη διαπροσωπική – με την έννοια ότι παίρνει κάποιου είδους θεσμική μορφή- στην κοινότητα, το χώρο δουλειάς, την οικογένεια, την ευρύτερη κοινωνία, όποια κι αν είναι αυτή, θα πρέπει να υπόκειται στον άμεσο έλεγχο των συμμετεχόντων σε αυτήν. Αυτό θα σήμαινε εργατικά συμβούλια στη βιομηχανία, λαϊκή δημοκρατία στις κοινωνίες, αλληλεπίδραση μεταξύ τους, ελεύθερες συνενώσεις σε μεγαλύτερες ομάδες, μέχρι και στο επίπεδο της οργάνωσης μια διεθνούς κοινωνίας». [Anarchism Interview]. Η κοινωνία θα έπαυε να διαιρείται σε μια ιεραρχία αφεντικών και εργατών, κυβερνώντων και κυβερνωμένων. Αντιθέτως, μια αναρχική κοινωνία θα βασιζόταν στον ελεύθερο συσχετισμό εντός συμμετοχικών οργανισμών και θα λειτουργούσε από τα κάτω προς τα πάνω. Οι αναρχικοί, θα πρέπει να σημειωθεί, προσπαθούν να δημιουργήσουν σε όσο μεγαλύτερο βαθμό μπορούν αυτού του είδους την κοινωνία σήμερα, στις οργανώσεις, τους αγώνες και τις δραστηριότητές τους. Α.1.2 Τι σημαίνει «αναρχισμός»; Για να παραπέμψουμε στον Π.Κροπότκιν, Αναρχισμός είναι «το χωρίς-κυβέρνηση σύστημα σοσιαλισμού» (Αναρχισμός, σελ.46). Με άλλα λόγια, «η κατάργηση της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης ανθρώπου από άνθρωπο, δηλαδή η κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας (καπιταλισμός) και της κυβέρνησης.» (Ερρίκος Μαλατέστα, Προς τον Αναρχισμό, σελ. 75). Ο Αναρχισμός, ως εκ τούτου, είναι η πολιτική θεωρία που επιδιώκει να δημιουργήσει μια κοινωνία που δεν θα έχει πολιτικές, οικονομικές ή κοινωνικές ιεραρχίες. Οι αναρχικοί υποστηρίζουν ότι η αναρχία, η απουσία εξουσιαστών, είναι μια βιώσιμη μορφή κοινωνικού συστήματος και έτσι εργάζονται για τη μεγιστοποίηση της ατομικής ελευθερίας και της κοινωνικής ισότητας. Βλέπουν τους στόχους της ελευθερίας και της ισότητας ως αμοιβαία αλληλοϋποστηριζόμενους. Με άλλα λόγια, στο διάσημο απόφθεγμα του Μπακούνιν: «Είμαστε πεπεισμένοι ότι ελευθερία χωρίς Σοσιαλισμό σημαίνει ευνοιοκρατία και άδικία, και πως ο Σοσιαλισμός χωρίς ελευθερία είναι σκλαβιά και κτηνωδία» («Η Πολιτική Φιλοσοφία του Μπακούνιν, σελ. 269) Η ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών αποδεικνύει την άποψη αυτή. Η ελευθερία χωρίς την ισότητα είναι ελευθερία μόνο για τους ισχυρούς, ενώ η ισότητα χωρίς την ελευθερία είναι αδύνατη και νομιμοποιεί τη σκλαβιά. Ενώ υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές αναρχισμού (από τον ατομικιστικό αναρχισμό μέχρι τον κομμουνιστικό-αναρχισμό –βλέπε στο Α.3 μέρος για περισσότερες λεπτομέρειες), υπήρξαν πάντοτε δύο κοινές θέσεις στον πυρήνα όλων τους –η εναντίωση στην κυβέρνηση και η εναντίωση στον καπιταλισμό. Με τα λόγια του ατομικιστή-αναρχικού Μπέντζαμιν Τάκερ, ο αναρχικός εμμένει «στην κατάργηση του Κράτους και την κατάργηση της τοκογλυφίας – να μην υπάρχει κυβέρνηση ανθρώπου από άνθρωπο και εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο." [cited by Eunice Schuster, Native American Anarchism, p. 140]. Όλοι οι αναρχικοί αντιλαμβάνονται το κέρδος, τον τόκο, το ενοίκιο ως τοκογλυφία (ως εκμετάλλευση) και έτσι εναντιώνονται σε αυτά και τις συνθήκες που τα δημιουργούν εξίσου με το να εναντιώνονται στην κυβέρνηση και το Κράτος. Γενικότερα, με τα λόγια της Λ.Σούζαν Μπράουν ο «ενωτικός δεσμός» εντός του αναρχισμού «είναι η παγκόσμια καταδίκη της ιεραρχίας και της κυριαρχίας και η επιθυμία να πολεμήσει κανείς για την ελευθερία της ατομικότητας του ανθρώπου» (Η Πολιτική του Ατομικισμού, σελ. 108). Για τους αναρχικούς ένα άτομο δεν μπορεί να είναι ελεύθερο όταν υπόκειται στην κρατική η καπιταλιστική εξουσία. Όπως το διατύπωσε επιγραμματικά Voltairine de Cleyre: «Ο αναρχισμός…διδάσκει ότι μπορεί να υπάρξει μια κοινωνία στην οποία οι ανάγκες της ζωής μπορούν να καλύπτονται πλήρως για όλους και στην οποία οι ευκαιρίες για ολοκληρωμένη ανάπτυξη του μυαλού και του σώματος θα είναι κληρονομιά όλων…Διδάσκει πως η παρούσα άδικη οργάνωση της παραγωγής και της διανομής του πλούτου πρέπει στο τέλος να ξεθεμελιωθεί εντελώς και να αντικατασταθεί από ένα σύστημα το οποίο θα εξασφαλίζει στον καθένα την ελευθερία να εργάζεται, χωρίς προηγουμένως να αναζητά κάποιον αφέντη στον οποίο θα πρέπει να παραδώσει ένα φόρο για το προϊόν που παράγει και το οποίο θα εγγυάται την ελεύθερη πρόσβαση στις πηγές και τα μέσα παραγωγής….Από τους τυφλά υπάκουους διαμορφώνει τους δυσαρεστημένους, από τους ασυνείδητα μη ικανοποιημένους, διαμορφώνει τους συνειδητά μη ικανοποιημένους…Ο αναρχισμός επιζητά να αφυπνίσει τη συνειδητοποίηση της καταπίεσης, την επιθυμία για μια καλύτερη κοινωνία και την αίσθηση της αναγκαιότητας για ασίγαστο πόλεμο εναντίον του καπιταλισμού και του Κράτους» (Αναρχία! Μια Ανθολογία της Μητέρας Γης από την Έμμα Γκόλντμαν, σελ. 23-4). Επομένως ο αναρχισμός είναι η πολιτική θεωρία που προκαλεί την δημιουργία της αναρχίας, μιας κοινωνίας βασισμένης στο απόφθεγμα «χωρίς άρχοντες (κυρίαρχους, ηγεμόνες). Για να το επιτύχει αυτό «από κοινού με όλους τους σοσιαλιστές, οι αναρχικοί θεωρούν ότι έχει περάσει πλέον η εποχή της ατομικής ιδιοκτησίας γης, κεφαλαίων, μηχανημάτων, ότι είναι καταδικασμένη να εξαφανιστεί και ότι όλα όσα είναι αναγκαίο να παράγονται πρέπει να και πρόκειται να γίνουν κοινή ιδιοκτησία της κοινωνίας και η διαχείρισή τους θα γίνεται από κοινού από τους παραγωγούς του πλούτου. Ακόμα υποστηρίζουν ότι το ιδανικό της πολιτικής οργάνωσης της κοινωνίας είναι μια κατάσταση στην οποία οι λειτουργίες της κυβέρνησης έχουν μειωθεί στο ελάχιστο…(και) πως ο τελικός στόχος της κοινωνίας είναι η μείωση των λειτουργιών της κυβέρνησης μέχρι του σημείου να εκμηδενιστούν – δηλαδή, μέχρι του σημείου να υπάρξει μια κοινωνία χωρίς κυβέρνηση, μέχρι την αναρχία. (Π.Κροπότκιν. Op. Cit., p. 46) Κατά συνέπεια ο αναρχισμός είναι τόσο θετικός όσο και αρνητικός. Αναλύει και επικρίνει την παρούσα κοινωνία ενώ ταυτόχρονα προσφέρει το όραμα μιας πιθανής νέας κοινωνίας – μιας κοινωνίας που ικανοποιεί ορισμένες ανθρώπινες ανάγκες τις οποίες η παρούσα δεν αναγνωρίζει. Αυτές οι ανάγκες, κατά βάση, είναι η ελευθερία, η ισότητα και η αλληλεγγύη, που θα τις πραγματευτούμε στο Α.2 μέρος. Ο αναρχισμός ενώνει την κριτική ανάλυση με την ελπίδα, διότι, όπως ο Μπακούνιν (στις προ-αναρχισμού μέρες του) υπογράμμισε, «η ορμή για καταστροφή είναι μια δημιουργική ορμή». Δεν μπορεί κάποιος να οικοδομήσει μια καλύτερη κοινωνία, χωρίς να κατανοήσει τι πρόβλημα υπάρχει στην παρούσα. Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί ότι ο αναρχισμός είναι κάτι περισσότερο από τα μέσα μιας ανάλυσης ή ένα όραμα μιας καλύτερης κοινωνίας. Η βάση του βρίσκεται, επίσης, στην πάλη, στην πάλη των καταπιεσμένων για την ελευθερία τους. Με άλλα λόγια, παρέχει τα μέσα επίτευξης ενός νέου συστήματος βασισμένου στις ανάγκες των ανθρώπων, όχι στην εξουσία, ένα σύστημα το οποίο βάζει τον πλανήτη πάνω από τα κέρδη. Η ρήση του Σκοτσέζου αναρχικού Στιούαρτ Κρίστι: «Ο αναρχισμός είναι ένα κίνημα για την ανθρώπινη ελευθερία. Είναι χειροπιαστό, δημοκρατικό και υπέρ της ισότητας. Ο αναρχισμός ξεκίνησε – και παραμένει – μια άμεση μορφή αντίδρασης των μη προνομιούχων εναντίον της καταπίεσης και της εκμετάλλευσής τους. Αντιτίθεται τόσο στην επίβουλη ανάπτυξη της κρατικής ισχύος όσο και στον ολέθριο εθισμό του κτητικού ατομικισμού, ο οποίος, από κοινού ή και χώρια, τελικά υπηρετεί μόνο τα συμφέροντα των λίγων εις βάρος των υπολοίπων.» «Ο αναρχισμός είναι τόσο θεωρία όσο και τρόπος ζωής. Φιλοσοφικά, στοχεύει στη μέγιστη εναρμόνιση μεταξύ του ατόμου, της κοινωνίας και της φύσης. Πρακτικά, στοχεύει στο να οργανώσουμε και να ζούμε τις ζωές μας με τρόπο ώστε να γίνουν περιττοί οι πολιτικοί, οι κυβερνήσεις, τα κράτη και οι αξιωματούχοι τους. Σε μια αναρχική κοινωνία, αυτόνομα άτομα με αλληλοσεβασμό θα είναι οργανωμένα σε μη-καταπιεστικές σχέσεις εντός φυσικά καθορισμένων κοινοτήτων, στις οποίες τα μέσα παραγωγής και διανομής θα τα κατέχουν όλοι από κοινού.» «Οι αναρχικοί δεν είναι ονειροπόλοι παθιασμένοι με αφηρημένες αρχές και θεωρητικές κατασκευές…Οι αναρχικοί συνειδητοποιούν πλήρως ότι μια τέλεια κοινωνία δεν είναι κάτι που θα αποκτηθεί αύριο. Στην πραγματικότητα, ο αγώνας θα κρατήσει για πάντα! Ωστόσο, είναι το όραμα είναι που δίνει το κίνητρο για αγώνα ενάντια στα πράγματα ως έχουν, και υπέρ των πραγμάτων που μπορεί να υπάρξουν…» «Τελικά, μόνο ο αγώνας καθορίζει το αποτέλεσμα, και η πρόοδος προς μια καλύτερη κοινωνία πρέπει να αρχίζει με την βούληση για αντίσταση σε κάθε αδικία. Σε γενικές γραμμές, αυτό σημαίνει την αντίδραση σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης και την περιφρόνηση της νομιμότητας όλων των μορφών καταπιεστικής εξουσίας. Αν οι αναρχικοί έχουν μία αρχή που την πιστεύουν ακλόνητα, αυτή είναι, από τη στιγμή που ο εθισμός της υπακοής στους πολιτικούς ή τους ουτοπιστές χάνεται ,και η αντίσταση στην επικυριαρχία και την εκμετάλλευση γίνεται τρόπος ζωής, τότε οι συνηθισμένοι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να οργανώσουν κάθε πτυχή της ζωής τους με βάση τα δικά τους συμφέροντα, οπουδήποτε και οποτεδήποτε, τόσο ελεύθερα όσο και δίκαια.» «Οι αναρχικοί δεν απέχουν από τους λαϊκούς αγώνες ούτε προσπαθούν να κυριαρχήσουν σε αυτούς. Επιζητούν να συμβάλλουν πρακτικά με όποιον τρόπο μπορούν και επίσης ενισχύουν στο εσωτερικό τους το μέγιστο δυνατό επίπεδο τόσο ατομικής αυτοπραγμάτωσης όσο και συλλογικής αλληλεγγύης. Είναι πιθανό να εντοπίσει κανείς αναρχικές ιδέες σχετικές με τις αυτόβουλες σχέσεις, την ισότιμη συμμετοχή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, την αλληλοβοήθεια και την αντίστοιχη κριτική όλων των μορφών κυριαρχίας σε φιλοσοφικά, κοινωνικά και επαναστατικά κινήματα όλων των καιρών και των τόπων.» (Η Γιαγιά μου με έκανε Αναρχικό, σελ. 162-3) Ο αναρχισμός, πρεσβεύουν οι αναρχικοί, είναι απλώς η θεωρητική έκφραση της ικανότητάς μας να οργανωνόμαστε και να λειτουργούμε την κοινωνία χωρίς αφεντικά ή πολιτικούς. Επιτρέπει στην εργατική τάξη και σε άλλους καταπιεζόμενους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν την δύναμη που έχουν ως τάξη, να υπερασπιστούν τα άμεσα συμφέροντά τους και να αγωνιστούν για την επαναστατικοποίηση της κοινωνίας συνολικά. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να δημιουργήσουμε μια κοινωνία κατάλληλη γι’ ανθρώπους. Δεν είναι αφηρημένη φιλοσοφία. Οι αναρχικές ιδέες εφαρμόζονται στην πράξη κάθε μέρα. Οπουδήποτε καταπιεσμένοι άνθρωποι ορθώνουν το ανάστημά τους διεκδικώντας τα δικαιώματά τους, αναλαμβάνουν δράση για να υπερασπιστούν την ελευθερία τους, εφαρμόζουν την αλληλεγγύη και την συν-εργασία, μάχονται ενάντια στην καταπίεση, οργανώνονται χωρίς ηγέτες και αφεντικά, ζει το πνεύμα του αναρχισμού. Οι αναρχικοί απλώς επιζητούν να ενδυναμώσουν αυτές τις ελευθεριακές τάσεις και να τις οδηγήσουν στην πλήρη τους καρποφορία. Καθώς πραγματευτήκαμε στο τμήμα J, οι αναρχικοί εφαρμόζουν τις ιδέες τους με πολλούς τρόπους εντός του καπιταλισμού προκειμένου να τον αλλάξουν προς το καλύτερο μέχρι να έλθει η εποχή κατά την οποία θα απαλλαγούμε εντελώς απ’ αυτόν. Το τμήμα Ι πραγματεύεται με τι σκοπεύουμε να τον αντικαταστήσουμε, σε τι αποσκοπεί ο αναρχισμός Α.1.3 Γιατί ο αναρχισμός αποκαλείται επίσης και ελευθεριακός σοσιαλισμός; Πολλοί αναρχικοί, βλέποντας την αρνητική διάσταση του ορισμού του «αναρχισμού», έχουν χρησιμοποιήσει άλλους όρους για να δώσουν έμφαση στην δομικά θετική και εποικοδομητική πλευρά των ιδεών του. Οι πιο συνηθισμένοι όροι είναι «ελεύθερος σοσιαλισμός», «ελεύθερος κομμουνισμός», «ελευθεριακός σοσιαλισμός» και «ελευθεριακός κομμουνισμός». Για τους αναρχικούς, ο ελευθεριακός σοσιαλισμός, ο ελευθεριακός κομμουνισμός και ο αναρχισμός είναι στην ουσία εναλλακτικοί ο ένας του άλλου. Όπως το θέτει ο Βαντζέτι: «Σε τελική ανάλυση, είμαστε σοσιαλιστές όπως οι σοσιαλδημοκράτες, οι σοσιαλιστές, και οι κομμουνιστές είναι όλοι Σοσιαλιστές. Η διαφορά – η βασική διαφορά- που μας ξεχωρίζει απ’ όλους τους άλλους είναι ότι υποστηρίζουν την εξουσία ενώ εμείς την ελευθερία. Πιστεύουν στο Κράτος ή την Κυβέρνηση τους, εμείς πιστεύουμε στο να μην υπάρχει Κράτος ή Κυβέρνηση» (Νικόλα Σάκκο και Μπαρτολομέο Βαντζέτι, Τα γράμματα του Σάκκο και Βαντζέτι, σελ.274). Όμως είναι σωστό αυτό; Μελετώντας ορισμούς από το Λεξικό της Αμερικανικής Κληρονομιάς, βλέπουμε ότι: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΟΣ: κάποιος που πιστεύει στην ελευθερία πράξης και σκέψης, κάποιος που πιστεύει στην ελεύθερη βούληση. ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ: ένα κοινωνικό σύστημα στο οποίο οι παραγωγοί κατέχουν τόσο την πολιτική ισχύ όσο και τα μέσα παραγωγής και διανομής αγαθών. Αν απλώς συγχωνεύσουμε αυτούς τους δύο πρώτους ορισμούς προκύπτει: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ: ένα κοινωνικό σύστημα που πιστεύει στην ελευθερία πράξης και σκέψης και στην ελεύθερη βούληση, στο οποίο οι παραγωγοί κατέχουν τόσο την πολιτική ισχύ όσο και τα μέσα παραγωγής και διανομής αγαθών. (Παρόλο που πρέπει να προσθέσουμε ότι τα συνηθισμένα σχόλιά μας για την έλλειψη πολιτικής κουλτούρας των λεξικών εξακολουθούν να ισχύουν. Ο μόνος λόγος που χρησιμοποιούμε αυτούς τους ορισμούς είναι για να δείξουμε ότι με το «ελευθεριακός» δεν υποδηλώνεται ο καπιταλισμός της «ελεύθερης αγοράς» ούτε ο “σοσιαλισμός» με το κράτος ιδιοκτήτη. Άλλα λεξικά, προφανώς, θα έχουν διαφορετικούς ορισμούς – ειδικά για τον σοσιαλισμό. Εκείνοι που επιθυμούν να ερίζουν γύρω από ορισμούς λεξικών είναι ελεύθεροι να ακολουθήσουν αυτό το ατέρμονο και πολιτικά άχρηστο χόμπι, εμείς ωστόσο δε θα το κάνουμε). Ωστόσο, λόγω της δημιουργίας του Ελευθεριακού Κόμματος στις ΗΠΑ, πολλοί άνθρωποι θεωρούν τώρα ότι η ιδέα του «ελευθεριακού σοσιαλισμού» είναι αντιφατική ως προς τους όρους της. Για την ακρίβεια πολλοί «Ελευθεριακοί» πιστεύουν ότι οι αναρχικοί απλώς επιχειρούν να συσχετίσουν τις «αντι-ελευθεριακές» ιδέες του «σοσιαλισμού» (όπως τον αντιλαμβάνονται οι Ελευθεριακοί) με την ελευθεριακή ιδεολογία προκειμένου να κάνουν αυτές τις «σοσιαλιστικές ιδέες» πιο «αποδεκτές» - με άλλα λόγια προσπαθούν να κλέψουν την ταμπέλα του «ελευθεριακού» από τους νόμιμους ιδιοκτήτες της. Τίποτα δε θα μπορούσε να απέχει περισσότερο απ’ την αλήθεια. Οι αναρχικοί χρησιμοποιούν τον όρο «ελευθεριακός» για να περιγράψουν τους εαυτούς τους και τις ιδέες τους από τη δεκαετία του 1850. Σύμφωνα με τον αναρχικό ιστορικό Μαξ Νετλώ ο επαναστάτης αναρχικός Ζόζεφ Ντεζάκ δημοσίευσε το Le Libertaire Journal du Mouvement Social, (O Ελευθεριακός, Εφημερίδα του Κοινωνικού (σοσιαλιστικού) Κινήματος) στη Νέα Υόρκη μεταξύ του 1858 και 1861 ενώ η χρήση του όρου «ελευθεριακός κομμουνισμός» χρονολογείται από το Νοέμβριο του 1880, όταν ένα γαλλικό αναρχικό συμβούλιο την υιοθέτηση (Μαξ Νετλώ, Σύντομη Ιστορία του Αναρχισμού, σελ. 75 και σελ.145). Η χρήση του όρου «Ελευθεριακός» από τους αναρχικούς έγινε δημοφιλέστερη από τη δεκαετία του 1890 και στο εξής, αφότου χρησιμοποιήθηκε στη Γαλλία σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης των αντι-αναρχικών νόμων και αποφυγής της αρνητικής συσχέτισης της λέξης «αναρχία» στον κοινό νου. (Σεμπάστιαν Φωρ και Λουιζ Μισέλ δημοσίευσαν την εφημερίδα Le Libertaire – ο Ελευθεριακός – στη Γαλλία το 1895 για παράδειγμα). Από τότε, ειδικά εκτός της Αμερικής, πάντα η λέξη σχετιζόταν με τις αναρχικές ιδέες και τα κινήματα. Παίρνοντας ένα πιο πρόσφατο παράδειγμα, στις ΗΠΑ, οι αναρχικοί οργάνωσαν την «Ελευθεριακή Λίγκα» τον Ιούλιο του 1954, που διαπνεόταν από αναρχοσυνδικαλιστικές αρχές και κράτησε μέχρι το 1965. Από την άλλη πλευρά το «Ελευθεριακό» κόμμα με έδρα τις ΗΠΑ, υπάρχει από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, πάνω από 100 χρόνια μετά την πρώτη φορά που οι αναρχικό χρησιμοποίησαν τον όρο για να περιγράψουν τις πολιτικές τους αντιλήψεις. (και 90 χρόνια αφότου υιοθετήθηκε η έκφραση «ελευθεριακός κομμουνισμός». Το κόμμα είναι, κι όχι οι αναρχικοί, αυτό που «έκλεψε» τη λέξη. Στη συνέχεια στο τμήμα Β θα πραγματευτούμε το γιατί η αντίληψη περί ενός «ελευθεριακού» καπιταλισμού (όπως τον επιθυμεί το Ελευθεριακό Κόμμα) αποτελεί μία αντίφαση ως προς τους όρους της. Επιπλέον, όπως, θα εξηγήσουμε στο τμήμα Ι, μόνο το ελευθεριακό-σοσιαλιστικό σύστημα ιδιοκτησίας μπορεί να μεγιστοποιήσει την ατομική ελευθερία. Περιττό να αναφέρουμε ότι το σύστημα κρατικής ιδιοκτησίας – που συχνά αποκαλείται «σοσιαλισμός» - είναι για τους αναρχικούς κάθε άλλο παρά «σοσιαλισμός». Στην πραγματικότητα, όπως θα αναλύσουμε στο τμήμα Η, ο κρατικός «σοσιαλισμός» είναι απλώς μια μορφή καπιταλισμού, χωρίς κανένα σοσιαλιστικό περιεχόμενο. Όπως σημείωσε ο Ρούντολφ Ρόκερ, για τους αναρχικούς ο σοσιαλισμός δεν απλώς ζήτημα «γεμάτης κοιλιάς», αλλά ένα ζητούμενο ενός πολιτισμού που θα έχει περιλάβει την έννοια της προσωπικότητας και της ελεύθερης πρωτοβουλίας του ατόμου. Χωρίς την ελευθερία θα οδηγούσε μόνο σε ένα ζοφερό κρατικό καπιταλισμό που θα θυσίαζε κάθε ατομική σκέψη και συναίσθημα στο βωμό ενός εικονικού συλλογικού συμφέροντος. (παραπομπή από την «Εισαγωγή» του Κόλιν Γουάρντ για τα Χρόνια του Λονδίνου του Ρούντολφ Ρόκερ, σελ.1) Δεδομένης της αναρχικής καταγωγής της λέξης «ελευθεριακός», λίγοι αναρχικοί είναι ευτυχείς να διαπιστώνουν ότι την κλέβει μια ιδεολογία που έχει ελάχιστα κοινά με τις δικές μας αντιλήψεις. Στις ΗΠΑ, όπως σημείωσε ο Μάρεϊ Μπούκτσιν, ο ίδιος ο όρος «ελευθεριακός», ασφαλώς, εγείρει ένα πρόβλημα, ειδικά, την παραπειστική ταύτιση μιας αντιεξουσιαστικής ιδεολογίας με ένα κίνημα που παλεύει για «αγνό καπιταλισμό» και «ελεύθερη αγορά». Αυτό το κίνημα δε δημιούργησε ποτέ τη λέξη, την σφετερίστηκε από το αναρχικό κίνημα του (δεκάτου ενάτου) αιώνα. Και θα πρέπει να ανακτηθεί από εκείνους τους αντιεξουσιαστές…που προσπαθούν να κάνουν λόγο για καταπιεσμένους ανθρώπους συνολικά, όχι για εγωτικά άτομα που ταυτίζουν την ελευθερία με την επιχειρηματικότητα και το κέρδος.» Γι’ αυτό οι αναρχικοί στην Αμερική θα πρέπει να «επαναφέρουν στην πράξη μια παράδοση που έχει μεταλλαχθεί από την» δεξιά της ελεύθερης αγοράς. (Η Σύγχρονη Κρίση, σελ. 154-5). Και κάνοντάς το αυτό, θα συνεχίσουμε να αποκαλούμε τις ιδέες μας ελευθεριακό σοσιαλισμό. Α.1.4 Είναι οι αναρχικοί σοσιαλιστές; Ναι. Όλα τα παρακλάδια του αναρχισμού αντιτίθενται στον καπιταλισμό. Αυτό συμβαίνει διότι ο καπιταλισμός βασίζεται στην καταπίεση και την εκμετάλλευση (δες τα τμήματα B και C). Οι αναρχικοί απορρίπτουν την «αντίληψη ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να εργάζονται μαζί εκτός και αν έχουν έναν αφέντη που τους καθοδηγεί να παίρνει ένα ποσοστό του προϊόντος τους» και πιστεύουν ότι στην αναρχική κοινωνία «οι πραγματικοί εργαζόμενοι θα φτιάχνουν τους δικούς τους κανονισμούς, θα αποφασίζουν πότε και πού και πώς θα γίνονται τα πράγματα.». Κάνοντάς το αυτό οι εργάτες θα απελευθερωθούν από τα «φοβερά δεσμά του καπιταλισμού.» [Voltairine de Cleyre, "Anarchism", Exquisite Rebel, p. 75 and p. 79]. Πρέπει να τονίσουμε εδώ ότι οι αναρχικοί αντιτίθενται σε όλες τις μορφές οικονομίας που βασίζονται στην κυριαρχία και την εκμετάλλευση, συμπεριλαμβανομένων του φεουδαλισμού, του σοβιετικού τύπου «σοσιαλισμού» - ή καλύτερα να τον αποκαλέσουμε «κρατικό καπιταλισμό» - της δουλείας και ούτω καθεξής. Επικεντρωνόμαστε στον καπιταλισμό γιατί αυτός είναι που κυριαρχεί για την ώρα στον κόσμο σήμερα. Οι ατομικιστές όπως ο Μπέντζαμιν Τάκερ μαζί με τους κοινωνιστές αναρχικούς όπως ο Προυντόν και ο Μπακούνιν αυτοαποκαλούνταν «σοσιαλιστές». Αυτό το έκαναν, επειδή, όπως το θέτει ο Κροπότκιν στην κλασική πραγματεία του «Σύγχρονη Επιστήμη και Αναρχισμός» «όσο υπήρχε η αντίληψη για τον Σοσιαλισμό στην πλατιά, γενική και πραγματική έννοιά του – ως μια προσπάθεια να καταργηθεί η εκμετάλλευση της Εργασίας από το Κεφάλαιο – οι αναρχικοί πορεύονταν χέρι χέρι με τους Σοσιαλιστές εκείνης της εποχής» (Εξέλιξη και Περιβάλλον, σελ.81). Ή με τα λόγια του Τάκερ, «η βασική διεκδίκηση του Σοσιαλισμού (είναι) ότι η εργασία θα πρέπει να περιέλθει στην κατοχή αυτού που την προσφέρει», μια διεκδίκηση στην οποία και οι δύο «σχολές σοσιαλιστικής σκέψης…ο Κρατικός Σοσιαλισμός και ο Αναρχισμός» συμφωνούσαν. [The Anarchist Reader, p. 144]. Γι’ αυτό το λόγο η λέξη «σοσιαλιστής» αρχικά οριζόταν με τρόπο ώστε να περιλαμβάνει «όλους εκείνους που πιστεύανε στο δικαίωμα του ατόμου να κατέχει αυτό που παρήγε». [Lance Klafta, "Ayn Rand and the Perversion of Libertarianism," in Anarchy: A Journal of Desire Armed, no. 34]. Αυτή η αντίθεση στην εκμετάλλευση (ή την κερδοσκοπία) αποτελεί κοινό τόπο όλων των πραγματικών αναρχικών και τους τοποθετεί κάτω από τη σημαία του σοσιαλισμού. Για τους περισσότερους σοσιαλιστές «η μόνη εγγύηση για να μην σας κλέβουν τους καρπούς της εργασίας σας είναι να κατέχετε τα εργαλεία γι’ αυτή την εργασία.» [Peter Kropotkin, The Conquest of Bread, p. 145]. [Για το λόγο αυτό ο Προυντόν, για παράδειγμα, υποστήριζε τις επιχειρήσεις που διοικούν από κοινού οι εργάτες, όπου «κάθε άτομο που απασχολείται στο συνεταιρισμό…έχει ένα ίσο μερίδιο της ιδιοκτησίας της εταιρείας», διότι με «τη συμμετοχή στις ζημιές και τα κέρδη…η συλλογική ισχύς (το πλεόνασμα) παύει να αποτελεί πηγή κερδών για μια μικρή ομάδα διευθυντικών στελεχών, γίνεται ιδιοκτησία όλων των εργαζομένων.» (Η Γενική Ιδέα της Επανάστασης, σελ.222 και σελ.223]. Κατά συνέπεια, μαζί με την επιθυμία για το σταμάτημα της εκμετάλλευσης της εργασίας απ’ το κεφάλαιο, οι πραγματικοί σοσιαλιστές επιθυμούν επίσης μια κοινωνία στην οποία οι παραγωγοί κατέχουν και ελέγχουν τα μέσα παραγωγής (συμπεριλαμβανομένων, θα πρέπει να τονιστεί, εκείνων των χώρων εργασίας που παρέχουν υπηρεσίες). Τα μέσα με τα οποία οι παραγωγοί θα το πετύχουν αυτό αποτελούν σημείο διαμάχης στους αναρχικούς και τους άλλους σοσιαλιστικούς κύκλους, όμως η επιθυμία παραμένει κοινή. Οι αναρχικοί είναι υπέρμαχοι του άμεσου ελέγχου από τους εργάτες και υπέρ της ιδιοκτησίας είτε από τους συνεταιρισμούς των εργατών είτε από την κοινότητα (βλ. τμήμα Α.3 για τα διαφορετικά είδη αναρχικών). Επιπλέον, οι αναρχικοί απορρίπτουν επίσης τον καπιταλισμό τόσο επειδή είναι εξουσιαστικός όσο και επειδή είναι εκμεταλλευτικός. Στον καπιταλισμό, οι εργάτες δεν έχουν αυτοδιοίκηση στην παραγωγική διαδικασία ούτε έλεγχο επί του προϊόντος της εργασίας τους. Μια τέτοια κατάσταση κάθε άλλο παρά βασίζεται στην ισότιμη ελευθερία για όλους ούτε μπορεί να είναι μη εκμεταλλευτική, και γι’ αυτό βρίσκει αντίθετους τους αναρχικούς. Αυτή η διάσταση (του αναρχισμού) μπορεί κατεξοχήν να διαπιστωθεί στο έργο του Προυντόν (που ενέπνευσε τόσο τον Τάκερ όσο και τον Μπακούνιν) όπου υποστηρίζει ότι ο αναρχισμός θα επιδιώξει «η καπιταλιστική και ιδιοκτησιακή εκμετάλλευση να σταματήσει παντού (και) το σύστημα μισθοδοσίας να καταργηθεί» διότι «είτε ο εργαζόμενος…θα είναι απλώς ο υπάλληλος τους ιδιοκτήτη-καπιταλιστή-προαγωγού είτε θα συμμετέχει….Στην πρώτη περίπτωση ο εργαζόμενος υποτάσσεται και γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης: βρίσκεται μόνιμα σε κατάσταση υπακοής…Στην δεύτερη περίπτωση ανακτά την αξιοπρέπειά του ως άνθρωπος και πολίτης, διαμορφώνει εν μέρει την οργάνωση της παραγωγής, της οποίας προηγουμένως δεν ήταν παρά σκλάβος…δεν πρέπει να διστάσουμε, διότι δεν έχουμε άλλη επιλογή…είναι απαραίτητο να συγκροτήσουμε ένα ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟ μεταξύ των εργατών…διότι χωρίς αυτό, θα παραμείνουν σε σχέσεις υπηκόων-ανωτέρων, κι απ’ αυτό θα προκύπτουν δύο κάστες, των αφεντικών και των μισθωτών, πράγμα ασύμβατο με μια ελεύθερη και δημοκρατική κοινωνία. [Op. Cit., p. 233 and pp. 215-216] Κατά συνέπεια, όλοι οι αναρχικοί είναι αντικαπιταλιστές («Αν οι εργάτες κατείχαν τον πλούτο που παρήγαν, δε θα υπήρχε καπιταλισμός» (Αλεξάντερ Μπέρκμαν, Τι είναι Αναρχισμός; Σελ.44). Ο Μπέντζαμιν Τάκερ, για παράδειγμα – ο αναρχικός που κατεξοχήν επηρεάστηκε απ’ τον φιλελευθερισμό/ελευθεριακή ιδεολογία (όπως θα πραγματευτούμε στη συνέχεια) – αποκαλούσε τις ιδέες του «Αναρχιστικό-Σοσιαλισμός» και αποκήρυσσε τον καπιταλισμό ως ένα σύστημα βασισμένο στον «τοκογλύφο, τον αποδέκτη του τόκου, το ενοίκιο και το κέρδος». Ο Τάκερ θεωρούσε ότι σε μια αναρχική, μη-καπιταλιστική, ελεύθερης αγοράς κοινωνία οι καπιταλιστές θα γίνονταν περιττοί και η εκμετάλλευση της εργασίας απ’ το κεφάλαιο θα σταματούσε να υπήρχε, απ’ τη στιγμή που «η εργασία…θα …εξασφαλίσει το φυσικό μισθό της, το σύνολο του προϊόντος.» (Οι Ατομικιστές Αναρχικοί, σελ. 82 και σελ.85). Μια τέτοιου είδους οικονομία θα είναι βασισμένη στην αλληλεξάρτηση και την ελεύθερη ανταλλαγή προϊόντων μεταξύ συν-εργατών, τεχνιτών και αγροτών. Για τον Τάκερ και τους Ατομικστές Αναρχικούς, ο καπιταλισμός δεν είναι μια πραγματικά ελεύθερη αγορά, καθώς στιγματίζεται από μια σειρά από νόμους και μονοπώλια που διασφαλίζουν ότι οι καπιταλιστές έχουν το πλεονέκτημα έναντι των εργαζομένων και μ’ αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζουν την εκμετάλλευση των τελευταίων μέσω του κέρδους, του τόκου και του ενοικίου (βλέπε τμήμα G για πληρέστερη επεξεργασία του θέματος). Ακόμα και ο Μαξ Στίρνερ, ο αρχι-ατομιστής, δεν ένιωθε παρά περιφρόνηση για την καπιταλιστική κοινωνία και τα διάφορα «στοιχειά» της, που γι’ αυτόν σήμαινε τις αντιλήψεις που αντιμετωπίζονται ως ιερές και θρησκευτικές, όπως η ατομική ιδιοκτησία, ο ανταγωνισμός, ο καταμερισμός εργασίας και τα παρόμοια. Επομένως, οι αναρχικοί θεωρούν τους εαυτούς τους σοσιαλιστές, αλλά σοσιαλιστές ενός ορισμένου είδους – ελευθεριακούς σοσιαλιστές. Καθώς ο ατομικιστής αναρχικός Ζοζέφ Λαμπαντιέ το θέτει (απηχώντας τόσο τον Τάκερ όσο και τον Μπακούνιν) : «Λέγεται ότι ο Αναρχισμός δεν είναι σοσιαλισμός. Αυτό είναι λάθος. Ο Αναρχισμός είναι ο αυτόβουλος Σοσιαλισμός. Υπάρχουν δύο είδη Σοσιαλισμού, ο αρχηγικός και ο αναρχικός, ο εξουσιαστικός και ο ελευθεριακός, ο κρατικός και ο ελεύθερος. Για την ακρίβεια, κάθε πρόταση για καλυτέρευση της κοινωνίας είναι είτε προς την ενίσχυση είτε προς την αποδυνάμωση των δυνάμεων που επιβάλλονται έξωθεν και των καταναγκασμών επί του ατόμου. Καθώς αυξάνονται αυτές γίνονται αρχηγικές καθώς μειώνονται γίνονται αναρχικές.» (Αναρχισμός: Τι Είναι και Τι Δεν Είναι;) Ο Λαμπαντιέ δήλωσε σε πολλές περιπτώσεις ότι «όλοι οι αναρχικοί είναι σοσιαλιστές, αλλά δεν είναι όλοι οι σοσιαλιστές αναρχικοί». Κατά συνέπεια, το σχόλιο του Ντάνιελ Γκουερίν ότι ο «Αναρχισμός είναι στην πραγματικότητα ένα συνώνυμο του σοσιαλισμού. Ο αναρχικός είναι πρωταρχικά ένας σοσιαλιστής που επιδιώκει την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο» αντηχεί σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του αναρχικού κινήματος, είτε στις κοινωνιστικές είτε στις ατομικιστικές πτέρυγές του. (Αναρχισμός, σελ.12). Για την ακρίβεια, ο μάρτυρας Άντολφ Φίσερ χρησιμοποιούσε ακριβώς τα ίδια λόγια με τον Λαμπαντιέ για να εκφράσει το ίδιο γεγονός «κάθε αναρχικός είναι σοσιαλιστής, αλλά κάθε σοσιαλιστής δεν είναι απαραίτητα αναρχικός» - ταυτόχρονα διαπιστώνει ότι το κίνημα ήταν «διαιρεμένο σε δύο φατρίες, τους κομμουνιστές αναρχικούς και του Προυντόν ή μεσοαστούς αναρχικούς.» [The Autobiographies of the Haymarket Martyrs, p. 81]. Έτσι ενώ οι κοινωνιστές και οι ατομικιστές αναρχικοί πράγματι διαφωνούν σε πολλά θέματα – για παράδειγμα στο κατά πόσον μια πραγματική, δηλαδή μη-καπιταλιστική, ελεύθερη αγορά θα ήταν το καλύτερο μέσο για την μεγιστοποίηση της ελευθερίας – συμφωνούν ότι πρέπει να είναι αντίθετοι με τον καπιταλισμό διότι είναι εκμεταλλευτικός και καταπιεστικός και πως η αναρχική κοινωνία πρέπει εξορισμού να βασίζεται στη συνεταιρική κι όχι στη μισθωτή εργασία. Μόνο με την συνεταιρική εργασία θα «μειωθούν οι δυνάμεις των εξωτερικών επιβολών και οι καταναγκασμοί επί του ατόμου» στη διάρκεια του ωραρίου και μια τέτοια αυτοδιαχείριση της εργασίας από εκείνους που την κάνουν είναι ο πυρήνας των ιδεωδών του πραγματικού σοσιαλισμού. Αυτή η διάσταση μπορεί να διαπιστωθεί σε αυτό που ο Ζόζεφ Λαμπαντιέ υποστήριξε, δηλαδή ότι το εργατικό σωματείο αποτελούσε «την απενοχοποίηση της απόκτησης ελευθερίας μέσω του συνεταιρισμού» και «χωρίς το σωματείο του, ο εργαζόμενος είναι περισσότερο σκλάβος του εργοδότη του απ’ ότι είναι χωρίς αυτό». [Διαφορετικές φάσεις του Εργατικού Ζητήματος]. Ωστόσο, οι σημασίες των λέξεων άλλαξαν με το χρόνο. Σήμερα η λέξη «σοσιαλισμός» αναφέρεται σχεδόν πάντοτε στον κρατικό σοσιαλισμό, ένα σύστημα στο οποίο όλοι οι αναρχικοί αντιτίθενται αφού αρνείται την ελευθερία και τα αυθεντικά σοσιαλιστικά ιδανικά. Όλοι οι αναρχικοί θα συμφωνούσαν με την δήλωση του Νόαμ Τσόμσκι στο θέμα αυτό: «Αν η αριστερά θεωρείται ότι περιλαμβάνει το «μπολσεβικισμό», τότε θα διαχώριζα κατηγορηματικά τη θέση μου απ’ την αριστερά. Ο Λένιν ήταν ένας από τους μεγαλύτερους εχθρούς του σοσιαλισμού.» (Μαρξισμός, Αναρχισμός και Εναλλακτικό Μέλλον, σελ. 779). Ο Αναρχισμός αναπτύχθηκε σε μόνιμη αντίθεση με τις ιδέες του Μαρξισμού, της σοσιαλδημοκρατίας και του λενινισμού. Πολύ πριν έλθει στην εξουσία ο Λένιν, ο Μιχαήλ Μπακούνιν προειδοποίησε τους οπαδούς του Μαρξ κατηγορώντας την «κόκκινη γραφειοκρατία» ότι θα συγκροτήσει «τη χειρότερη απ’ όλες τις δεσποτικές κυβερνήσεις», αν οι κρατικο-σοσιαλιστικές απόψεις του Μαρξ εφαρμόζονταν ποτέ. Πράγματι στα έργα τους ο Στίρνερ, ο Προυντόν και ειδικά ο Μπακούνιν προβλέπουν όλοι τους τη φρίκη του κρατικού Σοσιαλισμού με μεγάλη ακρίβεια. Επιπλέον, οι αναρχικοί ήταν μεταξύ των πρώτων και πιο έντονων επικριτών και αντιτιθέμενων στο καθεστώς των Μπολσεβίκων στη Ρωσία. Παρ’ όλα αυτά, όντας σοσιαλιστές, οι αναρχικοί πράγματι έχουν κάποιες κοινές αντιλήψεις με κάποιους Μαρξιστές (παρότι όχι με τους Λενινιστές). Τόσο ο Μπακούνιν όσο και ο Τάκερ δέχτηκαν την ανάλυση και την κριτική του Μαρξ για τον καπιταλισμό καθώς και την θεωρία του για την αξία της εργασίας (Βλέπε τμήμα C). Ο ίδιος ο Μαρξ επηρεάστηκε έντονα από το βιβλίο του Μαξ Στίρνερ «Το Εγώ και Το Δικό του», που περιέχει μια εξαιρετική κριτική σε αυτό που ο Μαρξ αποκάλεσε «βάναυσο/χυδαίο» κομμουνισμό καθώς και κρατικό σοσιαλισμό. Υπάρχουν επίσης στοιχεία του μαρξιστικού κινήματος που έχουν απόψεις πολύ κοντινές στο σοσιαλιστικό αναρχισμό (ειδικά το αναρσυνδικαλιστικό παρακλάδι του σοσιαλιστικού αναρχισμού) – για παράδειγμα, ο Αντον Πανεκοεκ, η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ο Πωλ Ματίκ και άλλοι, που απέχουν πολύ από τον Λένιν. Ο Καρλ Κορς και άλλοι έγραψαν λόγια συμπάθειας για την αναρχική επανάσταση στην Ισπανία. Υπάρχουν πολλά στοιχεία συνέχειας από το Μαρξ στο Λένιν, όμως υπάρχουν πολλά στοιχεία συνέχειας και από το Μαρξ σε περισσότερο ελευθεριακούς Μαρξιστές, που υπήρξαν σφοδροί επικριτικές του Λένιν και του Μπολσεβικισμού και που οι ιδέες τους προσεγγίζουν την επιθυμία του αναρχισμού για ελεύθερο συνεταιρισμό μεταξύ ίσων. Συνεπώς ο αναρχισμός είναι κατά βάση μια μορφή σοσιαλισμού, που βρίσκεται ακριβώς στον αντίποδα αυτού που συνήθως ορίζεται ως «σοσιαλισμός» (κρατική ιδιοκτησία και έλεγχος). Αντί για «κεντρικό σχεδιασμό» τον οποίο πολλοί άνθρωποι συσχετίζουν με τη λέξη «σοσιαλισμός», οι αναρχικοί συνηγορούν υπέρ του ελεύθερου συνεταιρισμού και της συν-εργασίας μεταξύ ατόμων, χώρων εργασίας και κοινοτήτων, γι’ αυτό και αντιτίθενται στον «κρατικό» σοσιαλισμό ως μια μορφή κρατικού καπιταλισμού, στην οποία «κάθε άντρας (και γυναίκα) θα είναι αποδέκτης μισθού και το Κράτος ο μόνος πληρωτής μισθού » (Μπέντζαμιν Τάκερ, Οι Ατομικιστές Αναρχικοί, σελ. 81.] Κατά συνέπεια οι αναρχικοί απορρίπτουν τον Μαρξισμό (που οι περισσότεροι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ως «σοσιαλισμό) ως απλώς «την αντίληψη του Κράτους ως Καπιταλιστή, στην οποία το Σοσιαλδημοκρατικό τμήμα του μεγάλου Σοσιαλιστικού Κόμματος προσπαθεί πλέον να μειώσει το Σοσιαλισμό» (Π.Κροπότκιν, Η Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση, τόμος 1, σελ.31) . Η αντίρρηση των αναρχικών στην ταύτιση του Μαρξισμού, του “κεντρικού σχεδιασμού» και του Κρατικού Σοσιαλισμού/Καπιταλισμού με τον σοσιαλισμό θα αναλυθεί στο τμήμα Η. Είναι εξαιτίας αυτών των διαφορών με τους κρατικούς σοσιαλιστές και προκειμένου να μειώσουν τη σύγχυση που οι περισσότεροι αναρχικοί αυτοαπακαλούνται απλώς «αναρχικοί», καθώς θεωρείται δεδομένο ότι οι αναρχικοί είναι σοσιαλιστές. Ωστόσο, με την άνοδο της λεγόμενης «ελευθεριακής» δεξιάς στις ΗΠΑ, μερικοί υπέρμαχοι του καπιταλισμού άρχισαν να αυτοαποκαλούνται «αναρχικοί» και αυτός είναι ο λόγος που επεξεργαστήκαμε σε ένα βαθμό τη θέση αυτή εδώ. Ιστορικά, και λογικά, ο αναρχισμός υποδηλώνει αντικαπιταλισμό, δηλαδή σοσιαλισμό, που είναι κάτι, το τονίζουμε, στο οποίο όλοι οι αναρχικοί συμφωνούν. (για πληρέστερη πραγμάτευση του γιατί ο «αναρχο-καπιταλισμός» δεν είναι αναρχικός βλέπε στο τμήμα F). A.1.5 Από πού προέρχεται ο αναρχισμός; Από πού προέρχεται ο αναρχισμός; Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να παραπέμψουμε στην Οργανωτική Πλατφόρμα των Ελευθεριακών Κομμουνιστών διαμορφωμένη από συμμετέχοντες στο Μαχνοβιτικό κίνημα στην Ρωσική Επανάσταση (βλ. τμήμα Α.5.4). Επισημαίνουν ότι : «Η ταξική πάλη που προκλήθηκε από την υποδούλωση των εργατών και την λαχτάρα τους για ελευθερία γέννησε, ενώ καταπιέζονταν, την ιδέα του αναρχισμού: την ιδέα της συνολικής άρνησης ενός κοινωνικού συστήματος βασισμένου στις αρχές των τάξεων και του Κράτους και την αντικατάστασή του από μια ελεύθερη, όχι κρατιστική κοινωνία αυτοδιαχειριζόμενων εργατών.» Επομένως, ο αναρχισμός δεν πηγάζει από αφηρημένους στοχασμούς κάποιου διανοούμενου ή κάποιου φιλόσοφου, αλλά από την άμεση πάλη των εργατών εναντίον του καπιταλισμού, από τις ανάγκες και αυτά που είναι απαραίτητα για τους εργάτες, από το πάθος τους για ελευθερία και ισότητα, πάθος που έγινε ιδιαίτερα εναργές στην πλέον ηρωική περίοδο της ζωής και της πάλης των εργατικών μαζών. «Οι διακεκριμένοι αναρχικοί στοχαστές, ο Μπακούνιν, ο Κροπότκιν και άλλοι, δεν επινόησαν την ιδέα του αναρχισμού, αλλά, έχοντάς την ανακαλύψει στις μάζες, απλώς βοήθησαν με τη δύναμη της σκέψης και της γνώσης τους να την συγκεκριμενοποιήσουν και να την διαδώσουν.» (σελ.15-16). Όπως γενικότερα το αναρχικό κίνημα, οι Μαχνοβίτες ήταν ένα μαζικό κίνημα ανθρώπων της εργατικής τάξης που αντιστέκονταν στην εξουσία, τόσο την Κόκκινη (Κομμουνιστική) όσο και τη Λευκή (του Τσάρου/την Καπιταλιστική) στην Ουκρανία από το 1917 ως το 1921. Όπως σημειώνει ο Πήτερ Μάρσαλ «ο αναρχισμός έχει παραδοσιακά βρει τους κύριους υποστηρικτές τους μεταξύ των εργατών και των αγροτών.» (Απαιτώντας το Αδύνατο, σελ. 652). Ο αναρχισμός δημιουργήθηκε μέσα στην και από την πάλη των καταπιεσμένων για ελευθερία. Για τον Κροπότκιν για παράδειγμα, «Ο Αναρχισμός …πήγασε από τους καθημερινούς αγώνες» και ο «το Αναρχικό κίνημα ανανεωνόταν κάθε φορά που δεχόταν την επίδραση κάποιου σπουδαίου πρακτικού μαθήματος: η αφετηρία του προερχόταν από τα διδάγματα της ίδιας της ζωής.» (Εξέλιξη και Περιβάλλον, σελ. 58 και σελ.57). Για τον Προυντόν «η απόδειξη» των αντιλήψεών του περί αμοιβαιότητας (μιουτουαλισμού) βρίσκεται στην «παρούσα πρακτική, την επαναστατική πρακτική εκείνων των εργατικών συνεταιρισμών…που έχουν αυθόρμητα διαμορφωθεί στο Παρίσι και τη Λυών…(δείχνουν ότι) η οργάνωση των αντιλήψεων και η οργάνωση των εργατών έχουν την ίδια και την αυτή σημασία» (Χωρίς Θεούς, Χωρίς Αφέντες, τόμος 1, σελ. 59-60). Πράγματι, καθώς κάποιος ιστορικός υποστήριξε, υπήρχε «μεγάλη ομοιότητα μεταξύ του συνεταιριστικού ιδανικού του Προυντόν και του προγράμματος των Μιουτουαλιστών(αμοιβαία συνεργασία) της Λυών» και ότι υπήρχε «μια αξιοσημείωτη σύγκλιση (απόψεων) και είναι πιθανόν να ήταν ο Προυντόν σε θέση να διατυπώσει το πρακτικό του πρόγραμμα με μεγαλύτερη λογική συνέπεια εξαιτίας του παραδείγματος των εργατών του μεταξιού της Λυόν. Το σοσιαλιστικό ιδανικό που προασπίστηκε είχε ήδη συνειδητοποιηθεί σε ένα ορισμένο βαθμό από τέτοιου είδους εργάτες.» (Κ. Στήβεν Βίνσεντ, Π.Ζ.Προυντόν η Άνοδος του Γαλλικού Λαοκρατικού Σοσιαλισμού σελ. 164) Συνεπώς, ο αναρχισμός προέρχεται από τον αγώνα για ελευθερία και τις επιθυμίες μας να πορευτούμε μια ολοκληρωμένη ανθρώπινη ζωή, στην οποία θα έχουμε χρόνο να ζήσουμε, να ερωτευτούμε και να παίξουμε. Δεν δημιουργήθηκε από κάποιους λίγους ανθρώπους αποκομμένους από τη ζωή, σε φιλντισένιους πύργους απ’ τους οποίους κοιτούσαν αφ’ υψηλού την κοινωνία και προέβαιναν σε κρίσεις βασισμένοι στις απόψεις τους για το τι είναι σωστό και τι είναι λάθος. Απεναντίας, ήταν προϊόν της πάλης της εργατικής τάξης και της αντίστασης στην εξουσία, την καταπίεση και την εκμετάλλευση. Όπως το θέτει ο Άλμπερτ Μέλτζερ: «Δεν υπήρχαν πότε καθεαυτό θεωρητικοί του Αναρχισμού, όμως παρήγαγε έναν αριθμό θεωρητικών που πραγματεύτηκαν διάφορες πτυχές της φιλοσοφίας του. Ο Αναρχισμός παρέμεινε ένα σύστημα ιδεών που υπέστη επεξεργασία στην πράξη περισσότερο παρά η εφαρμογή μιας διανοητικής σύλληψης. Πολύ συχνά, κάποιος αστός συγγραφέας εμφανίζεται και καταγράφει ότι έχει ήδη υποστεί επεξεργασία στην πράξη από εργάτες και αγρότες, αυτός (ή αυτή) πιστώνεται από αστούς ιστορικούς τον τίτλο του ηγέτη και από επιτυχημένους αστούς συγγραφείς (που βασίζονται σε αστούς ιστορικούς) αναφέρεται ως μία ακόμα περίπτωση όπου η εργατική τάξη στηρίζεται στην αστική ηγεσία.» (Αναρχισμός, Επιχειρήματα υπέρ και κατά, σελ.18) Σύμφωνα με τον Κροπότκιν, «ο αναρχισμός έχει τις αφετηρίες του στην ίδια δημιουργική, εποικοδομητική δραστηριότητα των μαζών η οποία σε παρελθόντες καιρούς έχει επεξεργαστεί όλους τους κοινωνικούς θεσμούς της ανθρωπότητας – και στις εξεγέρσεις …εναντίον των εκπροσώπων της εξουσίας, που βρίσκονται έξω απ’ αυτούς τους κοινωνικούς θεσμούς κι οι οποίοι έβαλαν χέρι σ’ αυτούς τους θεσμούς και τους χρησιμοποίησαν προς όφελός τους.». Πιο πρόσφατα, «η αναρχία ήρθε στο προσκήνιο από την ίδια κριτική και επαναστατική αμφισβήτηση που γέννησε τον Σοσιαλισμό γενικά.». Ο αναρχισμός, αντίθετα με τις άλλες μορφές σοσιαλισμού, «ύψωσε το βέβηλο χέρι του, όχι μόνο εναντίον του Καπιταλισμού, αλλά επίσης ενάντια σε αυτές τις κολώνες που στηρίζουν τον Καπιταλισμό :το Νόμο, την Εξουσία και το Κράτος.» Όλο κι όλο αυτό που έκαναν οι αναρχικοί συγγραφείς ήταν να «επεξεργαστούν τη γενική έκφραση των αρχών (του αναρχισμού) και τη θεωρητική και επιστημονική βάση αυτών που διδάσκει», που αντλήθηκε από τις εμπειρίες των ανθρώπων της εργατικής τάξης η οποία παλεύει καθώς και αναλύει τις επαναστατικές τάσεις που υπάρχουν στην κοινωνία γενικά. Ωστόσο, οι αναρχικές τάσεις και οι οργανώσεις υπήρχαν στην κοινωνία πολύ προτού ο Προυντόν τα βάλει στο χαρτί το 1840 και αυτοχαρακτηριστεί ως αναρχικός. Ενώ ο αναρχισμός, ως συγκεκριμένη πολιτική θεωρία, γεννήθηκε με την άνοδο του καπιταλισμού (ο Αναρχισμός «αναδύθηκε στα τέλη του δεκάτου ενάτου αιώνα…και ανέλαβε τη διπλή πρόκληση της ανατροπής τόσο του Κεφαλαίου όσο και του Κράτους.» (Πήτερ Μάρσαλ Op. Cit., p. 4 ) οι αναρχικοί συγγραφείς έχουν αναλύσει την ιστορία των ελευθεριακών τάσεων. Ο Κροπότκιν, για παράδειγμα, διατύπωσε την άποψη ότι «σε όλες τις εποχές υπήρξαν Αναρχικοί και Κρατιστές» [Op. Cit., p. 19 and p. 57]. [Στην Αλληλοβοήθεια (και αλλού) ο Κροπότκιν ανέλυσε τις ελευθεριακές πτυχές προηγούμενων κοινωνιών και επισήμανε εκείνες που εφάρμοσαν επιτυχώς (σε κάποιο βαθμό) την αναρχική οργάνωση ή πλευρές του αναρχισμού. Αναγνώρισε την τάση αυτή των παραδειγμάτων πραγμάτωσης των αναρχικών ιδεών να προηγείται της δημιουργίας του «επίσημου» αναρχικού κινήματος και υποστήριξε ότι : «Από την πιο απομακρυσμένη, την αρχαιότητα της λίθινης εποχής, οι άντρες (και οι γυναίκες) είχαν συνειδητοποιήσει τα δεινά που επέφερε το να αφήσουν κάποιους εξ αυτών να αποκτήσουν ως άτομα εξουσία…Γι’ αυτό ανέπτυξαν στην πρωτόγονη φυλή, στην κοινότητα του χωριού, στη μεσαιωνική συντεχνία…και τελικά στην ελεύθερη μεσαιωνική πόλη, τέτοιους θεσμούς που τους επέτρεπαν να αντιστέκονται στις καταπατήσεις της ζωής τους και τις επιδιώξεις τόσο εκείνων των ξένων που τους κατακτούσαν όσο και εκείνων των μελών της ίδιας τους της φυλής που επιχειρούσαν να εγκαθιδρύσουν την προσωπική τους εξουσία. (Αναρχισμός, σελ.158-9). Ο Κροπότκιν έβαλε την πάλη των ανθρώπων της εργατικής τάξης (από όπου ξεπήδησε ο σύγχρονος αναρχισμός) στην ίδια μοίρα με τις παλιότερες μορφές οργάνωσης του λαού. Υποστήριξε ότι «οι συνεργασίες μεταξύ των εργατών…ήταν αποτέλεσμα της ίδιας λαϊκής αντίστασης κατά της αυξανόμενης εξουσίας των λίγων- εν προκειμένω των καπιταλιστών», όπως η φυλή, η κοινότητα του χωριού και ούτω καθεξής, όπως ήταν και «η εντυπωσιακά ανεξάρτητη, ελεύθερα ομόσπονδες δραστηριότητα των «Τομέων» του Παρισιού και όλων των μεγάλων πόλεων και πολλών μικρών οι «Κομμούνες» στη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης του 1793. [Op. Cit., p. 159] Κατά συνέπεια, ενώ ο αναρχισμός ως πολιτική θεωρία αποτελεί μια έκφραση της πάλης της εργατικής πάλης και της αυτενέργειας ενάντια στον καπιταλισμό και το σύγχρονο κράτος, οι ιδέες του αναρχισμού εκφράζονταν συνεχώς στην πράξη σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ύπαρξης. Πολλοί αυτόχθονες της Βόρειας Αμερικής και αλλού, για παράδειγμα, εξασκούσαν τον αναρχισμό για χιλιάδες χρόνια προτού ο αναρχισμός υπάρξει ως συγκεκριμένη πολιτική θεωρία. Ομοίως, οι αναρχικές τάσεις και οι οργανώσεις υπήρξαν σε κάθε μεγάλη επανάσταση – στις Συναντήσεις της Πόλης του Νιου Ήνγκλαντ (Νέας Αγγλίας) στη διάρκεια της Αμερικανικής Επανάστασης, στους Παρισινούς «Τομείς» στη διάρκεια της «Γαλλικής Επανάστασης», στα εργατικά συμβούλια και τις εργοστασιακές επιτροπές στη διάρκεια της Ρωσικής Επανάστασης, για να αναφέρουμε μόνο λίγα παραδείγματα (Βλέπε για λεπτομέρειες στην Τρίτη Επανάσταση του Μάρεϊ Μπούκτσιν). Αυτό είναι αναμενόμενο εφόσον ο αναρχισμός, όπως ισχυριζόμαστε, είναι προϊόν της αντίστασης στην εξουσία, τότε στις κοινωνίες με εξουσίες θα προκαλέσει αντίσταση σ’ αυτές και θα παράξει αναρχικές τάσεις (και, φυσικά, σε κοινωνίες χωρίς εξουσίες δεν μπορεί να συμβάλλει μιας και είναι αναρχικές) Με άλλα λόγια, ο αναρχισμός είναι μια έκφραση της πάλης ενάντια στην καταπίεση και την εκμετάλλευση, μια γενίκευση των εμπειριών και των αναλύσεων των εργαζόμενων για το τι είναι λάθος στο παρόν σύστημα και μια έκφραση των ελπίδων και των ονείρων μας για ένα καλύτερο μέλλον. Αυτή η πάλη υπήρχε πολύ προτού ονομαστεί αναρχισμός, όμως το ιστορικό αναρχικό κίνημα (ομάδες ανθρώπων που ονόμαζαν τις ιδέες τους αναρχικές και επιδίωκαν μια αναρχική κοινωνία) είναι ουσιαστικά ένα προϊόν της πάλης της εργατικής τάξης ενάντια στον καπιταλισμό και το κράτος, ενάντια στην καταπίεση και την εκμετάλλευση και υπέρ μιας ελεύθερης κοινωνίας ισότιμων ατόμων. [Op. Cit., p. 16]

Αναρχισμός του Βασίλη Ραφαηλίδη

Από το βιβλίο "Η μεγάλη περιπέτεια του μαρξισμού".
Η αναρχία είναι μια κατάσταση φυσική. Κάθε φυσιολογικός άνθρωπος δεν μπορεί παρά να νιώθει άσχημα όταν κάποιος ή κάποιοι προσπαθούν να περιορίσουν την φυσική για κάθε άνθρωπο τάση να φέρεται φυσικά. Η εξουσία είναι κάτι το παρά φύση. Στην φύση δεν υπάρχει εξουσία, υπάρχει ηγεσία. Ηγέτης είναι αυτός που ηγείται, που προηγείται και δείχνει τον δρόμο στους άλλους για να μη χαθούν. Το κριάρι δεν ασκεί εξουσία στο κοπάδι, απλώς ηγείται του κοπαδιού.
Μια μικρή ή μεγάλη ομάδα ανθρώπων εύκολα δέχεται ως φυσικό ηγέτη αυτόν που αναδεικνύεται φυσικά, μέσα από φυσικές, μη καταναγκαστικές, αυτόματες διαδικασίας. Οι άνθρωποι, ακόμα κι όταν δεν το δείχνουν, πάντα δυσφορούν όταν ο ηγέτης έρχεται έτοιμος απ' έξω ή πέφτει με αλεξίπτωτο από πάνω.
Αναρχία, λοιπόν, είναι η άρνηση κάθε μορφής εξουσίας που δεν είναι φυσική και κοινά αποδεκτή από όλους και όχι μόνον από την πλειοψηφία. Η αναρχία πάει σταθερά κόντρα σε κάθε είδους αρχή, σε κάθε μορφή εξουσίας, θρησκευτική, πολιτική, κομματική.
Η αναρχία και η ελευθερία είναι σχεδόν συνώνυμα. Οι προσπάθειες των φιλοσόφων να τοποθετήσουν τα όρια της ατομικής ελευθερίας ενός ανθρώπου δίπλα στα όρια της ατομικής ελευθερίας του κάθε ανθρώπου δεν είναι παρά μια θεωρητική επιβεβαίωση του κύριου αιτήματος του αναρχισμού για σεβασμό της ατομικότητας και της προσωπικότητας του καθένα.
Αρκεί, βέβαια, τούτη η προσωπικότητα να μην είναι χονδροειδώς ετεροκαθορισμένη και με τον ψυχολογικό μηχανισμό της "ψευδούς συνειδήσεως" να γίνεται αντιληπτή από το άτομο σαν αβίαστα αυτοκαθορισμένη. Δεν είναι δυνατόν κάποιος να πιστεύει πως είναι άνθρωπος με προσωπικότητα, όταν είναι καταφάνερο πως το συνειδησιακό περιεχόμενο της προσωπικότητάς του δεν δημιουργήθηκε κάτω από μια πολύ μεγάλη δέσμη ανεμπόδιστων επιδράσεων αλλά μπήκε στην συνείδηση με "μετάγγιση" από μια κοινή δεξαμενή, ας πούμε από τον Θεό, από την κομματική ιδεολογία, από την συλλογική "εθνική ψυχή", από τον Αρχηγό.
Το αναρχικό κίνημα, με τις πολλές και ποικίλες παραλλαγές του, αποσκοπεί στην εγκαθίδρυση στην κοινωνία καθεστώτος πραγματικής ισότητας, πραγματικής αδελφοσύνης, πραγματικής δικαιοσύνης, έξω και πέρα από κάθε καταναγκασμό που βάζει όρια και στην ισότητα, και στην αδελφοσύνη, και στην δικαιοσύνη. Ο αναρχισμός, η απόρριψη της Αρχής, της εξουσίας σε όλες της τις μορφές, είναι ένα ιδανικό για την αβίαστα και ελεύθερα αυτορυθμιζόμενη προσωπικότητα.
Μια συγκεκριμένη "κοινωνία ζώων" δεν αλληλοσπαράσσεται. Τα μέλη της ανακαλύπτουν την αξία της φυσικής κοινωνικότητας μόνα τους, με βάση το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Το φυσικό δίκαιο δεν είναι το δίκαιο της ζούγκλας. Γίνεται, όμως, δίκαιο της ζούγκλας όσον αφορά τις "εξωτερικές σχέσεις". Μια ομάδα ζώων του ίδιου είδους μπορεί να βρίσκεται σε σταθερά εχθρικές σχέσεις με μια άλλη ομάδα ζώων διαφορετικού είδους.
Αν αντιμετωπίζουμε τις ανθρώπινες φυλές σαν διαφορετικά ζωικά είδη που αλληλοσπαράσσονται μέχρι εξοντώσεως, τότε δεν είμαστε μόνο ρατσιστές, είμαστε ζώα, αφού ξέρουμε πως όλοι οι άνθρωποι, ασχέτως φυλής, ανήκουν στο ίδιο βιολογικό είδος.
Κανένας άνθρωπος δεν διαφέρει από τον άλλο όσον αφορά τις βιολογικές λειτουργίες. Κάθε διαφορά στην εξωτερική εμφάνιση έχει σχέση μάλλον με το περιβάλλον παρά με την βιολογία. Όταν ζεις στην διακεκαυμένη ζώνη είναι σαν να κάνεις μια διαρκή, καταναγκαστική ηλιοθεραπεία. Το δέρμα σου μαυρίζει και το επίκτητο χαρακτηριστικό γίνεται κληρονομικό με την εγγραφή του στο DNA. Κάθε λευκός θα μαυρίσει ύστερα από χίλιες γενιές απογόνων αν εγκατασταθεί σήμερα στην Νιγηρία, για παράδειγμα. Κάθε διαφορά, λοιπόν, ανάμεσα σε φυλές είναι διαφορά ανάμεσα σε συμφέροντα και όχι σε αίματα.
Ο εθνικισμός είναι πολιτιστικό δεδομένο. Στηρίζεται στην διαφορετικότητα των πολιτισμών, ή μάλλον στην ιεράρχηση των πολιτισμών, αν δεχτούμε πως θα ήταν δυνατό να υπάρξει μια τέτοια ιεράρχηση, πράγμα που ο μεγάλος εθνολόγος και δημιουργός του δομισμού (στρουχτουραλισμού) Λεβί-Στρός το απορρίπτει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο.
Δεν υπάρχει ανώτερος και κατώτερος πολιτισμός, λέει ο Λεβί-Στρος. Κάθε πολιτισμός υπάρχει «καθ' εαυτόν και διά τον εαυτό του», όπως θα έλεγαν οι υπαρξιστές. Μόνο η τερατώδης αλαζονεία του αποικιοκράτη Ευρωπαίου θα κάνει τον ευρωπαϊκό πολιτισμό μέτρο σύγκρισης για όλους τους άλλους.
Γιατί οι Ινδιάνοι της Αμερικής να μη βλέπουν σαν κατώτερο του δικού τους τον εξοντωτικό ευρωπαϊκό πολιτισμό που τους καθυπόταξε; Και τι θα μπορούσε να σημαίνει η νοσταλγία του "πολιτισμένου" για τον "χαμένο παράδεισο", αν όχι μια αναγνώριση της αξίας πολιτισμών που δεν μοιάζουν με τον δικό του; Ο αναρχισμός πριν απ' όλα είναι μια αποδοχή της ετερότητας, ένας σεβασμός του διαφορετικού, μια συνεργασία με το «όλως άλλο», όπως θα έλεγε ο Κροπότκιν.
Ο αναρχισμός, δίνοντας έμφαση στην αυτοκαθοριζόμενη προσωπικότητα, είναι φυσικό να απεχθάνεται κάθε αγελαία συμπεριφορά ακόμα και την εθνικιστική, πολύ περισσότερο την ρατσιστική. Ωστόσο, κάθε τόσο εμφανίζονται αγέλες "αναρχικών".
Βέβαια, δεν πρόκειται για κλασικού τύπου αναρχικούς, αλλά για "αναρχοαυτόνομους", που είναι το ακριβώς αντίθετο των αναρχικών. Οι αναρχικοί είναι εξόχως κοινωνικοποιημένα άτομα. Κύριος στόχος τους είναι η δημιουργία μιας όσο το δυνατόν πιο φυσικής κοινωνίας, χωρίς καταναγκασμούς και καταπίεση. Οι αναρχοαυτόνομοι, αντίθετα, είναι τέρατα εγωισμού, επιδεικτικά εχθρικοί όχι μόνο προς τον αντιφρονούντα αλλά και προς τον ομοϊδεάτη τους. Είναι αυτοί ακριβώς που γελοιοποιούν σταθερά και μόνιμα το αναρχικό κίνημα με την ίδια περίπου έννοια που οι γραφειοκράτες κομμουνιστές γελοιοποιούν σταθερά και μόνιμα το κομμουνιστικό κίνημα.
Ωστόσο, έχουν και οι αναρχοαυτόνομοι τον μεγάλο θεωρητικό τους. Λέγεται Μαξ Στίρνερ (1806-1856).
Κατά τον Στίρνερ, δεν υπάρχει αντικειμενική πραγματικότητα ανεξάρτητη από το άτομο. Η κοινωνία, το κράτος, οι τάξεις, οι άλλοι άνθρωποι αποτελούν αφαιρέσεις. Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να παίρνει κανείς στα σοβαρά όλα αυτά τα σκιώδη. Η μόνη πραγματικότητα είναι το άτομο και τίποτα άλλο έξω απ' αυτό. Ένας τέτοιος ριζικά αντικοινωνικός εγωισμός ονομάζεται "σολιπσισμός". Είμαι τόσο μόνος ("solus") που η μόνη γνήσια συνείδηση που μπορώ να έχω είναι η συνείδηση του εαυτού μου.
Φυσικά, οι αναρχοαυτόνομοι δεν είναι τέτοιοι γιατί μελέτησαν Μαξ Στίρνερ, που είναι ένας πολύ σοβαρός φιλόσοφος, αλλά διότι δεν έχουν κανενός είδους ιδανικά, ιδεατούς στόχους προς τους οποίους οι άνθρωποι προσανατολίζουν την συμπεριφορά και την δράση τους, άσχετα από την επιτυχή ή ανεπιτυχή έκβαση της προσπάθειας. Τα ιδανικά είναι "σημαδούρες". Δεν υπάρχουν για να πραγματώνονται αλλά για να μπορούμε να προσανατολίζουμε την συμπεριφορά μας και να μην χανόμαστε στο χάος.
Ο Μαξ Στίρνερ είναι ένας απελπισμένος άνθρωπος που βλέπει την χρεοκοπία των χριστιανικών ιδανικών και θλίβεται. Και ενώ στην αρχή πιάνεται από τα σοσιαλιστικά ιδανικά, τα εγκαταλείπει και αυτά ως εξ ίσου ανεπαρκή με τα χριστιανικά.
Ακριβώς τέτοιοι είναι και οι σημερινοί αναρχοαυτόνομοι. Χωρίς να είναι φιλόσοφοι για να μπορούν να μετατρέψουν την απελπισία τους σε φιλοσοφικό κείμενο, την μεταγράφουν σε καταστροφικές πράξεις για να μας πουν στην γλώσσα που καταλαβαίνουμε καλύτερα πως ξέρουν ότι είμαστε απατεώνες, παντελώς αδιάφοροι για το μέλλον του κόσμου, συνεπώς και το δικό τους μέλλον, μέσα στο οποίο ανακλάται πολλαπλασιαζόμενη η απελπισία του άνεργου πατέρα και ο σπαραγμός της αγράμματης μάνας, που άδικα περιμένει την εξ ύψους βοήθεια. Γιατί, λοιπόν, αυτοί οι άνθρωποι να μην είναι εχθρικοί απέναντι σ' έναν κόσμο εχθρικό; Δεν υπάρχει τίποτα το παράλογο στην "παράλογη" συμπεριφορά εφήβων που ξέρουν σε ποιόν κόσμο βρέθηκαν πεταγμένοι. Και τα χειρότερα δεν ήρθαν ακόμα. Ο κόσμος γέμισε "σολίστες" που αρνούνται να παίξουν με ορχήστρα.
Η αναρχία είναι τόσο παλιά, όσο οι Στωικοί και κυρίως οι Κυνικοί φιλόσοφοι της αρχαίας Ελλάδας. Εμείς ξέρουμε τον Διογένη μόνο από το πιθάρι του ή το φανάρι του και όχι από συμπεριφορές πολύ πιο τυπικά αναρχικές, όπως για παράδειγμα η αδιάκοπη παρενόχληση των αρχόντων.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Διογένης είπε στον Μέγα Αλέξανδρο που πλησίασε να δει γιατί ο φιλόσοφος δεν εγκαταλείπει έστω για λίγο την ηλιοθεραπεία του, έστω από απλή περιέργεια να δει ποιος τέλος πάντως είναι αυτός ο σπουδαίος Αλέξανδρος από την Μακεδονία, «Τραβήξου πιο πέρα, μου κρύβεις τον ήλιο». Έστω και σε μορφή ανεκδότου, η συμπεριφορά του Διογένη είναι τυπικότατα αναρχική. Η εξουσία πράγματι καταστρέφει τις φυσικές καταστάσεις.
Ένας άλλος βασιλιάς δεν τόλμησε να τιμωρήσει τον μεγαλοφυή αναρχικό Μπετόβεν όταν δεν έβγαλε το καπέλο του την στιγμή που περνούσε από μπροστά του η βασιλική άμαξα- και αυτό δεν είναι ανέκδοτο, είναι γεγονός. Ρώτησαν τον Μπετόβεν γιατί έκανε κάτι τόσο παράτολμο κι αυτός απάντησε φυσικότατα: «Μα, ο βασιλιάς πρέπει να βγάζει το καπέλο του όταν με βλέπει!»
Οι καλλιτέχνες είναι φύσει αναρχικοί. Η όποια εξουσία ασκούν με το ταλέντο τους είναι μια φυσική εξουσία και συνεπώς αυτονοήτως σεβαστή.
Οι Κυνικοί, που τους είπαν έτσι χλευαστικά γιατί η συμπεριφορά τους ήταν τόσο φυσική όσο και του σκύλου (του κυνός) εμφανίζονται σε περίοδο παρακμής της Δημοκρατίας. Η κυνική φιλοσοφία, η πρώτη γνωστή μορφή αναρχισμού, δεν είναι παρά μια κριτική της Δημοκρατίας, που δεν τα κατάφερε να εδραιωθεί τόσο ώστε να μη χρειαστεί να παραδοθεί στην ασιατικής καταγωγής μακεδονική αυταρχία.
Σε όλη την διάρκεια του χριστιανικού Μεσαίωνα η αναρχική ιδέα θα πάρει την μορφή σατανά και θα χωθεί στις ψυχές των μαγισσών, που τολμούν και απειθαρχούν στις εντολές των επί της γης τοποτηρητών της Υπέρτατης Εξουσίας. Ας είναι καλά εκεί στην κόλαση που βρίσκονται αυτές οι υπέροχες γυναίκες που ενστικτωδώς κατάλαβαν πως αν δεν ξεσφίξεις τα πόδια σου για να αφήσεις να περάσει από την τρύπα ο σατανάς και να σε κατακυριεύσει, αναρχική, δηλαδή επαναστατική διάθεση είναι δύσκολο να αποκτήσεις. Όπως έλεγαν οι "σενσιμονιστές", τα δικαιώματα της σάρκας είναι φυσικά και άρα αναρχικά δικαιώματα. Το κρεβάτι, ένα αντικείμενο τριπλής χρήσεως, όταν δεν το έχεις μόνο για να κοιμάσαι ή να πεθαίνεις σε οριζόντια θέση, είναι πρώτης τάξεως τόπος για ασκήσεις λυτρωτικού αναρχισμού.
Τόσο πολύ θα εξευτελίσει την αναρχική ιδέα ο χριστιανισμός, που στο εξής οι Κυνικοί δεν θα είναι φιλόσοφοι, αλλά άνθρωποι που τολμούν να λένε τα πράγματα με το όνομά τους, αρνούμενοι να χρησιμοποιήσουν τον συμβατικό, κοινόχρηστο λόγο του ποιμνίου.
Παρά ταύτα, όταν τα πράγματα καταλαγιάσουν και όλες οι μάγισσες καούν στην πυρά, ο χριστιανισμός θα είναι αυτός που θα ξαναφέρει στην μόδα τον αναρχισμό. Και δεν εννοούμε μόνο τις πάμπολλες αναρχικές χριστιανικές αιρέσεις, σαν τους "Καθαρούς" για παράδειγμα, εννοούμε πρωτίστως τον χριστιανικό φιλοσοφικό αναρχισμό του άγγλου Γουίλιαμ Γκόντουιν (1756-1836), που λέει πως μόνον η σκέψη και το πνεύμα δικαιούνται να κυβερνούν τον κόσμο και όχι οι κοσμικοί άρχοντες ή οι παπάδες με το δανεικό πνεύμα.
Το πνεύμα ή το έχεις ή δεν το έχεις, από την φύση και από την αγωγή. «Ούτε το μυστήριο της βαπτίσεως, ούτε το άλλο της χειροτονίας μπορούν να σε κάνουν πνευματικό άνθρωπο», λέει ο καλός χριστιανός Γκόντουιν. Η Θεία Χάρη δεν μεταγγίζεται με τύπου άμπρα-κατάμπρα επεμβάσεις έξωθεν, λέει ο καλός χριστιανός Γκόντουιν και βρίσκει τον μπελά του από άλλους καλούς χριστιανούς, που όλη τους την πνευματικότητα την παίρνουν με διαρκείς μεταγγίσεις πνεύματος από την αστείρευτη πηγή του Αγίου Πνεύματος. Την ξέρουμε την καλοσύνη αυτών των εμβολιασμένων με καλοσύνη. Μοιάζουν μ' αυτούς που πάσχουν από μεσογειακή αναιμία και κάνουν συνεχείς μεταγγίσεις επί ματαίω.
Περίπου τα ίδια θα πει και ένας άλλος σπουδαίος χριστιανός αναρχικός, ορθόδοξος αυτός, ο Λέων Τολστόι (1828-1910). Που δεν έγραψε μόνο τα δημοφιλή μυθιστορήματα "Πόλεμος και ειρήνη" και "Αννα Κερένινα", αλλά και τα φιλοσοφικά πεζογραφήματα "Το κράτος του ζόφου" και "Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς", δύο συγκλονιστικά κείμενα ορθόδοξου χριστιανικού αναρχισμού.
Σημειώστε πως η ορθοδοξία είναι αναρχική εκ κατασκευής. Στην καθαρή της μορφή δεν αποδέχεται κανενός είδους εξουσία, ούτε καν του μητροπολίτη, ούτε καν του πατριάρχη. Αν δεν αποδεχόταν και την απ' ευθείας στην συνείδηση του πιστού δρώσα θεϊκή εξουσία, θα ήταν ένας τέλειος αναρχισμός. Ο τολστοϊσμός, που παραλίγο θα γινόταν κάποτε χριστιανική αίρεση, είναι μια πιο ριζοσπαστική μετακίνηση της ορθοδοξίας προς την μεριά του αναρχισμού.
Θέλω να πω πως ο χριστιανισμός και ειδικότερα η ορθοδοξία, η πιο παλιά μορφή χριστιανισμού, διατηρεί ακόμα την προκωνσταντινική ανάμνηση των αναρχομεταφυσικών αγώνων της κατά της ρωμαϊκής εξουσίας και της εξουσίας των πλουσίων. Ο τολστοϊσμός είναι μια απόπειρα απαγκίστρωσης της ορθοδοξίας από το εξουσιαστικό φορτίο που της έβαλε στην ράχη η Ιστορία για να κάνει την δουλειά της με το παπαδαριό και την τρομοκρατία της κόλασης. Κι εσείς μου μιλάτε για τρομοκράτες εντελώς της πλάκας αν τους συγκρίνεις με τον αρχιτρομοκράτη Θεό, τον μόνο που διατηρεί το δικαίωμα όποτε θέλει να αγαπά και όποτε θέλει να μισεί τον πλησίον του, όπως λέει ο είρων Λαμπίς.
Ο αναρχισμός δεν είναι κατ' ανάγκην βίαιος. Αλλωστε, άλλο τρομοκρατία και άλλο αναρχία. Η τρομοκρατία, μία ανάμεσα σε πολλές μορφή βίαιου αναρχισμού, είναι η άσκηση εξουσίας διά του τρόμου. Αυτό σημαίνει πως η εξ ορισμού αντιεξουσιαστική κλασική προμπακουνική αναρχία είναι εχθρός τής εξ ορισμού σκληρής εξουσιαστικής τρομοκρατίας.
Τα πράγματα θα αλλάξουν όταν το αναρχικό κίνημα συναντήσει στον δρόμο του το μεταγενέστερο κομμουνιστικό κίνημα, για να προκύψει από την διασταύρωση το υβρίδιο του αναρχοκομμουνισμού του Μιχαήλ Μπακούνιν και του Πιότρ Κροπότκιν. Οι αριστεροί τρομοκράτες (υπάρχουν και δεξιοί τρομοκράτες) δεν είναι ούτε αναρχικοί, ούτε κομμουνιστές. είναι αναρχοκομμουνιστές, παιδιά του Μπακούνιν και όχι του Μαρξ. Επειδή, όμως, τον Μαρξ και τον Μπακούνιν, δύο θανάσιμους εχθρούς, που όσο ζούσαν τρώγονταν σαν τα σκυλιά, που λέμε, τους συνέδεε κάτι κοινό, ο κομμουνισμός, ο αναρχοκομμουνισμός θα δώσει μια τεράστια ποικιλία μειγμάτων, που άλλα έχουν μέσα τους περισσότερο μαρξισμό και άλλα περισσότερο μπακουνισμό.
O προυντονισμός δεν έχει μέσα του ίχνος κομμουνισμού. Και όμως είναι αναρχισμός, και μάλιστα η πρώτη μορφή οργανωμένου αναρχισμού. Ο Πιέρ-Ζοζέφ Προυντόν (1809-1865) είναι αυτός που θα αναγάγει τον αναρχισμό από ηθικό αίτημα που ήταν μέχρι τότε, σε πολιτικό κίνημα, και θα καθιερώσει τον όρο ως πολιτικό όρο. Στο περιλάλητο σύγγραμμά του "Τι είναι η ιδιοκτησία;" γραμμένο το 1840, θα δώσει μια απάντηση που θα γίνει κλασική: «Η ιδιοκτησία είναι κλοπή».
Εν τούτοις, ο Προυντόν δεν είναι κατά της ατομικής ιδιοκτησίας, είναι κατά της κλεμμένης ιδιοκτησίας. Ρουσφέτια, μίζες, απάτες, αρπαγές, πουστιές διάφορες, όλα αυτά τα εξόχως καπιταλιστικά είναι αυστηρά απαγορευμένα στον ηθικοκεντρικό καπιταλιστικό αναρχισμό του Προυντόν, τον «μικροαστικό αναρχισμό», όπως έλεγε ο Μαρξ.
Επειδή τίποτα δεν μπορείς να πετύχεις με τον καταναγκασμό, λέει ο Προυντόν, πρέπει να βρεις τρόπο να διασφαλίσεις την κοινωνία από κάθε εξουσιαστική παρεκτροπή. Η προυντονική λύση στο δύσκολο αυτό πρόβλημα είναι ένα πάρα πολύ πυκνό δίκτυο παραγωγικών και καταναλωτικών συνεταιρισμών, που ενώνονται ελεύθερα σε ομοσπονδίες, κι αυτές σε συνομοσπονδίες. Έτσι, προκύπτει στο τέλος ένα κράτος χωρίς κεντρική εξουσία, ένα μη-κράτος συνεταίρων.
Αυτό που σήμερα λέγεται αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση είναι προυντονισμός. Πράγματι, όσο πιο αποκεντρωμένο είναι το κράτος, τόσο λιγότερο αισθητή είναι η παρουσία του. Και αν κάθε αυτοδιοικούμενη περιοχή γίνει μια ομοσπονδία συνεταιρισμών, ο συνεταιριστικός αναρχισμός του Προυντόν μετατρέπεται σε αναρχικό διοικητικό σύστημα.
Η ιδέα είναι εντελώς συναρπαστική. Και απολύτως πραγματοποιήσιμη, λέει ο νεοπρουντονικός Νόαμ Τσόμσκι, ο μεγάλος γλωσσολόγος και διεθνής ηγέτης του σύγχρονου ειρηνικού, μη κομμουνιστικού αναρχικού κινήματος. Θα ευχόταν κανείς η συνεταιριστική ιδέα, την αξία της οποίος πρώτος επεσήμανε ο Όουεν, να αναπτύσσεται συνεχώς και περισσότερο. Ο καπιταλισμός σίγουρα θα αποκτούσε πιο ανθρώπινο πρόσωπο.
Όμως, η αποτυχία του παμπάλαιου χριστιανικού κοινοτισμού, που δεν είναι παρά περιορισμένου εύρους προυντονισμός (οι ενορίες ήταν κάποτε παραγωγικοί και καταναλωτικοί συνεταιρισμοί), δείχνει πως οι συνεταιρισμοί είναι η ασπιρίνη και όχι το φάρμακο στον καρκίνο του καπιταλισμού.
Μετά τον Καρλ Μαρξ όλοι πλέον ξέρουμε πως η ατομική ιδιοκτησία δεν θα ήταν δυνατό να είναι στατική έννοια. Καπιταλισμός που δεν επεκτείνεται συνεχώς, κάποτε καταρρέει. Βιομηχανίες που δεν κατακτούν διαρκώς νέες αγορές για να τοποθετήσουν την αυξανόμενη παραγωγή που θα δώσει τα αυξημένα κέρδη, δεν αναπτύσσονται και κάποτε καταρρέουν κάτω από την πίεση ομόλογων βιομηχανιών, που αναπτύσσονται.
Ο ανελέητος ανταγωνισμός είναι νόμος απαράβατος στον καπιταλισμό. Στον γεμάτο καλές προθέσεις προυντονισμό, δεν είναι. Ο προυντονισμός είναι μια κλειστή οικονομία χωρίς δυνατότητες ανάπτυξης, ο καπιταλισμός είναι μια ανοιχτή οικονομία με κολοσσιαίες δυνατότητες ανάπτυξης. Ωστόσο, στα όρια και τα πλαίσια του υπάρχοντος καπιταλισμού, ο προυντονισμός είναι η πιο προωθημένη μορφή σοσιαλδημοκρατίας. Ο αναρχισμός του Προυντόν δίνει πράγματι ένα ανθρώπινο πρόσωπο στον καπιταλισμό. Ο προυντονισμός έχει το τεράστιο ηθικό πλεονέκτημα να καταργεί το κράτος ειρηνικά και στα γρήγορα. Δεν είναι τυχαίο που ο προυντονισμός, μια εξαιρετικά γοητευτική μορφή ειρηνικού αναρχισμού, θα γίνει τόσο δημοφιλής.
Όμως, το κράτος δεν καταργείται όσο υπάρχει ατομική ιδιοκτησία και κατά συνέπεια ανταγωνιστικές τάξεις, που καθιστούν αναγκαία την ύπαρξη του κράτους, λέει ο Μαρξ. Το κράτος μαραζώνει σιγά-σιγά μέχρι την πλήρη εξαφάνισή του στην αταξική κοινωνία, λέει ο Μαρξ και αρπάζεται άγρια τόσο με τον σύγχρονό του Προυντόν όσο και με τον ομοίως σύγχρονο και φίλο του μέχρι τότε Μπακούνιν.
Στο πολιτικό του ξεκίνημα ο Μιχαήλ Μπακούνιν (1814-1876) είναι φίλος και με τον Προυντόν και με τον Μαρξ. Όμως θα τσακωθεί πολύ άσχημα και με τους δύο. Με τον Προυντόν γιατί ο Μπακούνιν είναι κομμουνιστής, ονειρεύεται δηλαδή την αταξική και συνεπώς μη καπιταλιστική κοινωνία, και με τον Μαρξ διότι θέλει το αταξικό κράτος εδώ και τώρα, χωρίς την διαμεσολάβηση της δικτατορίας του προλεταριάτου, που ιστορικός προορισμός της είναι, κατά τον Μαρξ, να οδηγεί το κράτος στον δρόμο ενός συνεχούς μαρασμού, μέχρι την πλήρη εξαφάνισή του στην αταξική κοινωνία. Η οποία δεν μπορεί παρά να είναι αναρχική, αφού δεν θα υπάρχει σ' αυτήν εξουσία.
Αν επαναστατήσουμε όλοι όσοι μισούμε την ατομική ιδιοκτησία, την υπεύθυνη για όλα τα δεινά της ανθρωπότητας, και αν όλοι μαζί, προλετάριοι και μη, χτυπήσουμε σκληρά τον καπιταλισμό, τότε φτάνουμε στα γρήγορα στον κομμουνισμό χωρίς να περιμένουμε να μαραζώσει το κράτος και κουραφέξαλα, λέει ο πολύ βιαστικός Μπακούνιν.
Το σχέδιο του Μπακούνιν φαίνεται ακόμα πιο γοητευτικό απ' αυτό του Προυντόν, όχι μόνο γιατί έχει μέσα του πολλή δράση, αλλά και διότι υπόσχεται έναν κομμουνισμό που θα τον ζήσουν αυτοί που θα τον φτιάξουν. Ενώ ο κομμουνισμός του Μαρξ είναι δυσκίνητος. Ποιος μπορεί να ξέρει τι είναι δυνατό να συμβεί μέχρι την έλευση της αταξικής κοινωνίας, με μια δικτατορία του προλεταριάτου συνεχώς πάνω από το κεφάλι σου;
Σήμερα όλοι ξέρουμε τι είναι δυνατό να συμβεί αφού συνέβη. Όμως, όλοι ξέρουμε επίσης τι συνέβη και με την Κομμούνα του Παρισιού το 1871. Τσακίστηκε στα γρήγορα και εξαφανίστηκε μέσα σε λίγες μέρες. Κράτος δεν είναι η κυβέρνηση, κράτος είναι η βία, λέει ο Μαρξ επαναλαμβάνοντας τα λόγια του Προμηθέα. Κράτος χωρίς αστυνομία και στρατό δεν νοείται. Εδώ δεν νικάει ο καλύτερος, όπως στον στίβο, αλλά ο καλύτερα οπλισμένος ή αυτός που θα πιάσει στον ύπνο τον καλύτερα οπλισμένο, όπως έγινε κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση.
Για να συνοψίσουμε: Οι προυντονικοί είναι αναρχικοί, αλλά δεν είναι κομμουνιστές. Οι μπακουνικοί είναι και αναρχικοί και κομμουνιστές, αλλά δεν είναι μαρξιστές. Οι μαρξικοί είναι κομμουνιστές διαρκώς και αναρχικοί μακροπροθέσμως. Και στα τρία ρεύματα ο αναρχισμός είναι η κοινή συνιστώσα. Όμως, αναρχισμός υπάρχει και στον χριστιανισμό, όπως είπαμε. Αρα ο αναρχισμός, στις πολλές παραλλαγές του, είναι μια απολύτως κυρίαρχη κατάσταση.
Το 1876, την χρονιά του θανάτου του Μπακούνιν, που όσο ζούσε διατηρούσε ζεστό το αίμα στις φλέβες των αναρχικών, ο Ιταλός αναρχικός Ενρίκο Μαλατέστα θα δημιουργήσει μια καινούργια παραλλαγή αναρχισμού. Αφού οι προυντονιστές, οι μπακουνιστές και οι μαρξιστές δεν μπορούν να τα βρουν και να δράσουν συντονισμένα, καλό είναι να μη σταματήσουμε να ενεργούμε ένας-ένας ή σε μικρές ομάδες.
Αυτήν την μορφή δράσης ο Ενρίκο Μαλατέστα την ονομάζει «έμπρακτη προπαγάνδα». Χρειάζεται, λέει ο Μαλατέστα, η έμπρακτη προπαγάνδα για να διατηρείται υψηλό το αγωνιστικό φρόνημα του λαού, μέχρι να έρθει η κατάλληλη στιγμή της επανάστασης - όποτε κι αν έρθει.
Η άποψη του Μαλατέστα θα βρει μια απροσδόκητα μεγάλη απήχηση. Ανταποκρίνεται θαυμάσια στον κοινωνικό ατομικισμό του αναρχισμού και ξεπερνάει την μεγάλη δυσκολία της συλλογικής οργάνωσης και δράσης. Τρεις φορές επιχείρησαν οι αναρχικοί να φτιάξουν δική τους Διεθνή, και τις τρεις απέτυχαν παταγωδώς. Μαζική δράση και αναρχισμός είναι έννοιες αντιφατικές εξ ορισμού.
Ο Μαλατέστα συνέλαβε το κοινωνικό νόημα του φιλοσοφικού Κυνισμού των αρχαίων Ελλήνων: Κάθε τόσο πρέπει παρενοχλείς τους κατέχοντες την εξουσία με διακεκομμένα χτυπήματα. Και με μια αυτόματη αλλαγή βάρδιας, μετατρέπεις τον βίαιο, τον μπακουνικό αναρχισμό σε μια κατάσταση διιστορική.
Αυτό ακριβώς είναι το μπακουνικής και όχι μαρξικής καταγωγής σημερινό αναρχικό κίνημα, που ποτέ δεν είχε την επιδοκιμασία των κομμουνιστικών κομμάτων. Αλλά πάντα εύρισκε κρυφή και ανομολόγητη αποδοχή από την λαϊκή συνείδηση. Ο ταλαιπωρημένος ανθρωπάκος, με τον χωροφύλακα, τον δικαστή και τον φορατζή συνεχώς πάνω απ' το κεφάλι του, γνωρίζει καλά τι σημαίνει εξουσία.
Μόνο σε μια ειδική περίπτωση ο αναρχισμός θα γίνει μαζικό λαϊκό κίνημα. Ο αναρχοσυνδικαλισμός είναι ένα από τα πιο έξυπνα και πιο τίμια λαϊκά κινήματα που εμφανίστηκαν ποτέ.
Το 1895, μια ομάδα Γάλλων αναρχικών ιδρύουν μια νέας μορφής εργατική ομοσπονδία, όχι χωρισμένη σε κλάδους ανάλογα με το είδος της εργασίας, αλλά μαζική και συμπαγή. Όχι, ας πούμε εργάτες χάλυβος απ' τη μια, εργάτες Τύπου απ' την άλλη (που έχουν γράψει Ιστορία στο αναρχικό κίνημα), αλλά εργάτες σκέτα. Μόνο έτσι θα ξεπεραστεί η λογική κατά τα άλλα τάση για υπεράσπιση των κλαδικών συμφερόντων και θα τονιστεί ο μαζικός και ταξικός χαρακτήρας του συνδικαλισμού.
Κύριος σκοπός ύπαρξης αυτών των σωματείων δεν είναι οι οικονομικές διεκδικήσεις, που μπαίνουν πάντα σε δεύτερο πλάνο, αλλά η οργάνωση γενικών απεργιών με απώτερο στόχο την παράλυση και την κατάρρευση του καπιταλιστικού κράτους και την ανάληψη της εξουσίας απ' ευθείας από τα συνδικάτα. Στην διάρκεια των μεγάλων απεργιών οι απεργοί και οι οικογένειές τους συντηρούνται από ένα καλά οργανωμένο ταμείο απεργιακής αρωγής.
Ο γαλλικός θεσμός του αναρχοσυνδικαλισμού θα διαδοθεί ταχύτατα στην Ιταλία και κυρίως την Ισπανία. Για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, ο ισπανικός αναρχοσυνδικαλισμός, παρ' όλο που δεν έχει την υποστήριξη των κομμουνιστών, -εντελώς το αντίθετο μάλιστα- θα γίνει ο φόβος και ο τρόμος των βιομηχάνων, που χρησιμοποιούν πάρα πολύ συχνά το νόμιμο δικαίωμά τους για ανταπεργία (λοκ-άουτ).
Το πανίσχυρο αναρχοσυνδικαλιστικό κίνημα ήταν η πρώτη πολιτική δύναμη στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Όμως, ήταν πολύ ισχυρό από πολύ νωρίτερα, από το τέλος του περασμένου αιώνα. Αν στον εμφύλιο πόλεμο είχε την υποστήριξη του κομμουνιστικού κόμματος, θα μπορούσε ίσως να καταλάβει την εξουσία πολύ άνετα όταν δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες.
Τόσο μεγάλο και τόσο καλά οργανωμένο ήταν το αναρχοσυνδικαλιστικό κίνημα στην Ισπανία, που στα χρόνια του εμφυλίου, σε συνθήκες πάρα πολύ αντίξοες, οι αναρχικοί μπόρεσαν να οργανώσουν υποδειγματικές κολεκτίβες, κάνοντας τον Φράνκο και τους περί αυτόν καθολικούς και φεουδάρχες να λυσσάξουν.
Με την σειρά τους θα λυσσάξουν και οι αναρχικοί και θα αρχίσουν να καίνε εκκλησίες και να σκοτώνουν παπάδες, οι οποίοι έχουν ήδη πιαστεί γερά από το ξίφος του στρατηγού Φρανθίσκο Φράνκο. Τόσο λυσσώδη εμφύλιο πόλεμο δεν θα βρείτε άλλον στην παγκόσμια Ιστορία, όσο κι αν ψάξετε. Το πολιτειακό πρόβλημα τότε δεν παιζόταν στα ζάρια μόνο ανάμεσα στην δημοκρατία και τον φασισμό, αλλά και ανάμεσα στην αστική δημοκρατία, την οποία στήριζαν οι κομμουνιστές, και τον φασισμό από την μια μεριά, και από την άλλη τον αναρχικό, τον μπακουνικό κομμουνισμό. Τελικά, θα κερδίσει ο φασισμός.
Ωστόσο, ένα σπάνιο φαινόμενο συμπεριφοράς της μάζας θα δείξει με τον πιο καθαρό τρόπο πως ο αναρχισμός έχει βαθιές ρίζες στην λαϊκή συνείδηση.
Ο σαρωτικός Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι, μία από τις πιο σπάνιες και χαρισματικές μορφές λαϊκού ηγέτη, πριν σκοτωθεί μ' έναν εντελώς μυστηριώδη τρόπο και περάσει στον χώρο των λαϊκών θρύλων, ήταν ήδη αποδεκτός από ένα τεράστιο πλήθος Ισπανών, ασχέτως πολιτικής τοποθετήσεως. Η κηδεία, στην Βαρκελόνη, αυτού του πολύ μεγάλου αναρχικού ηγέτη είναι ένα φαινόμενο που ακόμα το μελετούν οι ειδικοί στην συμπεριφορά της μάζας. Μιλιούνια λαού από ολόκληρη την δημοκρατική εμφυλιοπολεμική Ισπανία δεν παρακολουθούν απλώς μια κηδεία, θα ήταν αδύνατο άλλωστε να περπατούν πίσω από ένα φέρετρο εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, αλλά κλαίνε μαζικά, κατά ομάδες, για τον θάνατο ενός πεθαμένου Θεού, του οποίου η ανάσταση δεν θ' αργήσει. (Για περισσότερα και ακριβέστερα, βλέπε το αριστούργημα του Χανς Μάγκνους Έντσεσμπέργκερ "Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας").
Είναι βέβαιο πως η αναρχία έχει βαθιές και δυνατές ρίζες στην μάζα. Αυτό το ήξερε καλά και ο αναρχικός μάλλον, παρά κομμουνιστής κατ' ουσίαν, Αρης Βελουχιώτης, όταν μάζευε γύρω του ένα πλήθος "παρανόμων".
Ο Φραντς Φανόν, ο θεωρητικός της αλγερινής επανάστασης, στο βιβλίο του "Της γης οι κολασμένοι" δεν αναφέρεται στους κολασμένους του "Κομμουνιστικού Μανιφέστου" αλλά στην αναρχική διάθεση που κρύβουν μέσα τους οι λούμπεν, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν επαναστατικά με έξυπνους χειρισμούς.
Όλοι οι ριψοκίνδυνοι χρειάζονται σε μια επανάσταση όταν ήδη έχει ξεσπάσει. Δεν είναι εύκολο πράγμα η εξόντωση του ταξικού εχθρού, που έχει στην διάθεσή του τις πολύ ισχυρές δυνάμεις καταστολής, τους άνδρες των οποίων χρησιμοποιεί το σύστημα βαναύσως εκμεταλλευτικά έναντι πινακίου ολοένα και περισσότερο δυσεύρετης φακής.
Με λούμπεν κάνουν εκείνοι την δουλειά τους; Με λούμπεν θα κάνουμε και εμείς την δική μας. Αν είχαμε προλετάριους, θα την κάναμε με προλετάριους. Αυτό που σίγουρα έχουμε σε υπεραφθονία είναι η αναρχική διάθεση. Όλοι οι νορμάλ άνθρωποι κρύβουν μέσα τους έναν αναρχικό. Ακόμα και οι άνδρες των ΜΑΤ. Προς το παρόν μάς λιανίζουν, αφού γι' αυτό πληρώνονται. Αλλά νομίζετε πως δεν έχουν συνείδηση της βαρβαρότητας του συστήματος που τους χρησιμοποιεί εκμεταλλευόμενο την ανάγκη για επιβίωση των σύγχρονων σκλάβων;
Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν θα μπορούσαν να είναι αναρχικοί οι πάντες, αφού ήταν αναρχικός ένας γνήσιος Ρώσος αριστοκράτης, ο Μιχαήλ Μπακούνιν, και κυρίως ένας γνησιότατος Ρώσος πρίγκιπας, ο Πιότρ Κροπότκιν (1842-1921), ο πιο μεγάλος θεωρητικός του αναρχισμού, που διετέλεσε και υπασπιστής του τσάρου Αλέξανδρου Β', αυτού ακριβώς που δολοφόνησαν οι αναρχικοί το 1881. Πάντως, δεν τον δολοφόνησε ο Κροπότκιν. Αλλά επειδή ήταν ήδη φιλοαναρχικός, απελάθηκε από την Ρωσία αμέσως μετά την δολοφονία του φίλου του, του τσάρου.
Δεν εκτελέστηκε, γιατί ήταν πρίγκιπας. Αλλά μόλις φτάσει στην Γαλλία, θα αποποιηθεί επισήμως τον τίτλο του πρίγκιπα και το 1883 οι Γάλλοι, για να τον τιμωρήσου και για λογαριασμό των Ρώσων, τον κλείνουν τρία χρόνια φυλακή.
Όταν αποφυλακίζεται το 1886, πηγαίνει στην Αγγλία, όπου ζει τα επόμενα 30 χρόνια της ζωής του. Θα επιστρέψει στην πατρίδα του με την έκρηξη της Επανάστασης το 1917, αλλά δεν θα πάρει μέρος. Ως γνήσιος αναρχικός δεν είναι υπέρ της βίαιης επανάστασης, όπου πεθαίνουν πολλοί, είναι υπέρ των μεμονωμένων εκτελέσεων σε κλασικό αναρχικό στυλ, για να γίνεται οικονομία στο αίμα και για να γίνεται αβίωτος ο βίος των αστών. Η αριστερή τρομοκρατία είναι μια λεπτή και δύσκολη τέχνη, που απαιτεί υψηλό δείκτη νοημοσύνης και επιδεξιότητα νευροχειρουργού.
Ο φίλος του Πιότρ Κροπότκιν, Όσκαρ Ουάιλντ, ένας ακόμα διάσημος αναρχικός, λέει πως ο αυτοκαθαιρεθείς πρίγκιπας ήταν «ένας από τους δύο αληθινά ευτυχισμένους ανθρώπους που γνώρισε στη ζωή του». Και ο Ρομέν Ρολάν θα γράψει πως «ο Κροπότκιν έζησε αυτά που πρέσβευε μεν, αλλά δεν μπόρεσε να κάνει ο Λέων Τολστόι».
Όσο για τους Μπολσεβίκους, αυτοί τίμησαν τον Κροπότκιν στην κηδεία του επιτρέποντας στις χιλιάδες των Ρώσων οπαδών του, που υπήρχαν ακόμα το τέταρτο έτος της Επανάστασης, το 1921, να ακολουθήσουν το φέρετρο με αναπεπταμένες μαύρες αντί για κόκκινες σημαίες. Αλλά αυτό θα συμβεί για τελευταία φορά. Στο εξής, όλοι οι Ρώσοι θα φορούν κόκκινα. Τα μαύρα, άλλου είδους μαύρα, θα τα ξαναφορέσουν πολύ αργότερα, το 1991.
Ο Πιότρ Κροπότκιν ήταν ο πιο καλός πρίγκιπας που έζησε ποτέ. Ένας γνήσιος πρίγκιπας της εντιμότητας και του ήθους, που στο αριστούργημά του "Αμοιβαία βοήθεια" λέει πως στον καιρό μας ούτε καν οι μεγαλοφυείς μπορούν να κάνουν κάτι μόνοι τους. Η ανάγκη για συλλογική δράση θα γίνεται ολοένα και περισσότερο απαραίτητη σε όλα τα επίπεδα. Μέσα απ' αυτήν την ανάγκη για συλλογική δράση και με την ανάπτυξη όλων των δεξιοτήτων του καθένα χωριστά προκειμένου η συλλογική δράση να είναι πιο αποτελεσματική, η ανθρωπότητα θα οδηγηθεί κάποτε κατ' ανάγκην στον αναρχοκομμουνισμό. Είθε, άθεε Άγιε Πιότρ Κροπότκιν
Αλήτες σαν τον Νετσάγεφ, που σκοτώνουν για την χαρά του φόνου, θα τρυπώνουν πάντα ανάμεσα στους αναρχικούς. Αλλά δεν είναι αυτοί οι γνήσιοι αναρχικοί.
Οι γνήσιοι αναρχικοί έχουν κάτι από την συμπεριφορά του Διογένη και το ήθος του Κροπότκιν, ίσως του πιο έντιμου ανθρώπου που περπάτησε ποτέ στην γη.
* Από το βιβλίο "Η μεγάλη περιπέτεια του μαρξισμού", 1999.

ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΩΣ ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΟΠΛΟ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ

Το Κράτος είναι ένα καρκίνωμα. Μια κατάσταση αντίθετη με την ανθρώπινη φύση, που είναι η ελευθερία, η αυτοοργάνωση, η αυτοδιάθεση του ατόμου. Φυσική αντίδραση του ανθρώπου είναι αργά ή γρήγορα η εξέγερση. Οι κρατιστές έχοντας εις γνώσιν τους αυτό το γεγονός εφευρίσκουν συνεχώς νέους τρόπους καταστολής των ανθρώπων.
Ένας τρόπος καταστολής πέρα από τα Ματ κ.λ.π. μέσα είναι η εξάρτηση γενικότερα. Είτε αυτή είναι του εργαζομένου απ’ τον εργοδότη, είτε του καταναλωτή απ’ τους εμπόρους, είτε του πρεζονιού απ’ τον πρεζέμπορα.
Διακινώντας λοιπόν ναρκωτικά το κράτος προσπαθεί να καταστείλει ακόμα και τα πιο ανυπότακτα κομμάτια της κοινωνίας, εκείνους που δεν μπορεί να πείσει με τα διαφημιστικά και την ευτυχία μέσα από τα καινούρια adidas. Εκείνους λοιπόν τους μελλοντικούς εξεγερμένους προσπαθεί να καταστείλει με το πολύτιμο αυτό όπλο του: τα ναρκωτικά.
Ένα όπλο που εγκληματικά στρέφει ενάντια στην κοινωνία προσπαθώντας να δημιουργήσει αφού δεν του μένει άλλη λύση καταστολής καινούρια τάγματα “ζωντανών νεκρών”. Καταπνίγοντας και τις τελευταίες ελπίδες τους δολοφονώντας τις στην παραμύθα. Ψάχνοντας για διέξοδο μακριά απ’ την πραγματικότητα, την καταπίεση και την ζωή για επιβίωση.
Ο φόβος τους λοιπόν για την ανυπότακτη ανθρώπινη φύση μας τους κάνει να θέλουν να την πνίξουν. Η θέση των αναρχικών εδώ είναι αμετακίνητη: εναντιωνόμαστε σε κάθε είδους πρέζα, εξάρτηση και ελευθερία είναι δύο έννοιες ασυμβίβαστες και η μία εμποδίζει το δρόμο της άλλης, δεν μπορεί να υπάρξει ελευθερία εφ’ όσον υπάρχει εξάρτηση και το αντίστροφο.
Το κράτος δεν θα καταστείλει την ενστικτώδη επιθυμία μας για ελευθερία. Η ελευθερία δεν κρύβεται έξω απ’ την πραγματικότητα. Αγωνιζόμαστε ενάντια στο κράτος και κάθε είδους κατασταλτική τεχνική του και έμπρακτα όπως έχει αποδειχθεί στο παρελθόν Π.χ. Το Φλεβάρη του ‘86 όταν ομάδα συντρόφων, επενέβη δυναμικά στην προσπάθεια του κράτους να πλασάρει ναρκωτικά στην πλατεία Εξαρχείων όπου ξυλοκόπησαν δύο πρεζέμπορους και έσπασαν τα αυτοκίνητά τους. Αμέσως μετά την συμπλοκή έσπευσαν οι δυνάμεις των ΜΑΤ όχι βέβαια για τους πρεζέμπορους, αλλά για να επιτεθούν στους συντρόφους αναρχικούς. Επίσης, οι αναρχικοί κυκλοφόρησαν δεκάδες προκηρύξεις κατά της εξάρτησης.
Οι αναρχικοί δεν θα μπορούσαν να γίνουν σιωπηλοί παρατηρητές ούτε και σε αυτό το δολοφονικό έργο του Κράτους. Γιατί είναι πια δεδομένο πως ο κύριος διακινητής ναρκωτικών ουσιών είναι το ίδιο το κράτος αλλά και οι μεγαλοκαρχαρίες που δεν είναι άλλοι απ’ τα γνωστά σε όλους μας ανθρωπόμορφα γουρούνια τους κάθε είδους εξουσιαστές, οι οποίοι είτε βρίσκονται στο κρατικό μηχανισμό είτε στην αφάνεια κινώντας προσεκτικά τα νήματα προς όφελός τους.
Είναι γνωστό πως ολόκληρες οικονομίες κρατών στηρίζονται στην παραγωγή κοκαΐνης (Κολομβία, Περού) και οπίου-ηρωίνης (χώρες χρυσού τριγώνου) εξουσιαστικοί πόλεμοι έχουν διεξαχθεί στο παρελθόν πράγμα που αποδείχνει πόσο σημαντικό ρόλο παίζει για τους μεγαλεμπόρους ο έλεγχος της διακίνησης από το καθένα τους προς όφελος του. Όλοι τους θέλουν το μεγαλύτερο κομμάτι απ’ την πίττα του αίματος και φωνάζουν σαν τα κοράκια θέλοντας να πιουν και το τελευταίο ίχνος ζωής των ναρκωτικών αποτελειώνοντάς τους. Τέρατα που το μόνο μέλημα τους είναι η καταστολή και το χρήμα.
Στην Ελλάδα μεγαλύτερη διακίνηση γίνεται απ’ τον ίδιο το βασικό κατασταλτικό μηχανισμό του κράτους, της αστυνομίας. Γι αυτό και η νάρκωση συνεχίζει να διοχετεύεται ασταμάτητα σε πολλά κομμάτια της κοινωνίας και εντονότερα στις φυλακές και τα νεολαιίστικα στέκια. Ακόμα στις μεγαλοαστικές περιοχές πραγματοποιείται η διακίνηση σε κάποιες περιπτώσεις καθαρά και μόνο κοκαΐνης και χασίς όπου δεν προκαλεί εθισμό τόσο γρήγορα όσο η ηρωίνη και επιπλέον εάν ο πλούσιος χρήστης εθιστεί η λύση θα βρεθεί σε λίγες μόνο ώρες αφού σταλεί απ’ τη “μαμά” και το “μπαμπά” σε κάποια κέντρα αποτοξίνωσης στην Ελβετία μιας κι αυτοί έχουν την ανάλογη οικονομική άνεση για να σώσουν το καμάρι τους. Εδώ λειτουργούν διαφορετικά τα πράγματα. Στα νεολαιίστικα στέκια και στις φυλακές η διακίνηση είναι κυρίως χασίς, ηρωίνη αλλά και χαπιών. Βέβαια οι δυνατότητες διαφυγής σε περίπτωση εθισμού είναι περισσότερες. Αυτό το εφεύρημα των αποτοξινοτικών κέντρων είναι μια βιτρίνα για να πλασάρει το Κράτος νόμιμα τα ναρκωτικά.
Τρανταχτό παράδειγμα καταστολής με τη βοήθεια των ναρκωτικών στις φυλακές είναι η περίοδος μετά την εξέγερση στις φυλακές του Κορυδαλλού το
1998 και τη γνωστή αποτροπή της γενικότερης σύρραξης με το Κράτος από τους χειραγωγικούς μηχανισμούς. Οι φυλακές τότε κι ακόμα περισσότερο του Κορυδαλλού μετατράπηκαν ακόμα περισσότερο σε μια ανοιχτή αγορά ναρκωτικών ουσιών όταν Κάποιος μπορούσε να βρει οτιδήποτε επιθυμούσε.
Γιατί άραγε να έγινε αυτό; Ο φόβος του Κράτους για μια γενικότερη πια εξέγερση το έστρεψε να βρει για ακόμα μια φορά τη διέξοδο στη διακίνηση ναρκωτικών ως μέσο καταστολής. Πώς αλλιώς να αποτρέψει Κάποια οργισμένα κομμάτια της κοινωνίας απ’ την εξέγερση, αυτά που γνωρίζουν το αληθινό πρόσωπο του Κράτους, που ξέρουν και ζουν καθημερινά το δολοφονικό του έργο και γνωρίζει από Πρώτο χέρι την καταπίεση που ασκεί πίσω απ’ τα φούμαρα της δημοκρατίας και της δήθεν ελευθερίας του ατόμου που μας πασάρουν καθημερινά.
Οι άνθρωποι οδηγούνται προς την παραίτηση και την αυτοκαταστροφή και σε αντάλλαγμα οι “κύριοι” δολοφόνοι απομυζούν από τους μελλοντικούς “κινητούς τάφους” κέρδη του ύψους των τρισεκατομμυρίων το χρόνο.
Οι αναρχικοί ως ζωντανοί και ανυπότακτοι άνθρωποι γνωρίζοντας το αληθινό πρόσωπο του Κράτους, παλεύουν όπως όλοι θα έπρεπε ενάντια στα ναρκωτικά αλλά και σε κάθε είδους κατασταλτικό μηχανισμό του Κράτους και παρ’ όλες τις προσπάθειες του να συνδέσει τους αναρχικούς με την εμπορία και χρήση ναρκωτικών είναι “κοινό μυστικό” πως οι μέθοδοι του Κράτους και τέτοιου είδους ιδανικά όπως το κέρδος αρμόζουν στους κρατιστές και το όλο σκεπτικό της εκμετάλλευσης που έχουν υιοθετήσει και όχι τους αναρχικούς που μάχονται για μια κοινωνία που στηρίζεται σε τελείως διαφορετικές βάσεις απ’ αυτές της τωρινής εξαθλιωμένης κατάστασης που μας επιβάλλουν οι εξουσιαστές προς όφελός τους. μιας κοινωνίας δηλαδή που βασιλεύει η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα, ο σκοπός διαμορφώνει μέσα. Ένα τέτοιο βρώμικο παιχνίδι όπως η εμπορία ναρκωτικών δεν ταιριάζει παρά στα αιμοδιψή κοράκια του πλούτου τους εξουσιαστές. Αυτούς που αγωνιζόμαστε να καταστρέψουμε, γιατί η εξάλειψη τους σημαίνει ελευθερία για όλους και απελευθέρωση από τα εξουσιαστικά πλαίσια επιβίωσής μας.
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ ΠΡΕΖΑ
ΕΙΝΑΙ ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Αναρχικός πυρήνας “ΟΤΑΝΙΣ”
Πυρπολητές των δρόμων

ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ, ΕΞΑΡΤΗΣΗ, ΕΞΑΡΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ

Η αδράνεια και η παραίτηση των ανθρώπων, απʼ όσα αφορούν τη ζωή τους και την πραγματική ελευθερία, είναι καταστάσεις που ευνοούν το κράτος γιατί το διευκολύνουν να συνεχίζει το αντιανθρώπινο έργο του. Μέσα από τέτοιες συνθήκες οι κρατιστές μπορούν και υλοποιούν τα σχέδια που καταστρώνουν κάθε φορά και τα οποία έχουν σαν γενικό στόχο την πλήρη καθυπόταξη των ανθρώπων.

Είναι, εξ άλλου, γεγονός πως η ύπαρξη του κράτους είναι μια παρατεταμένη δολοφονική πρακτική ενάντια στην ανθρώπινη κοινωνία. Απʼ αυτό προέρχονται όλοι εκείνοι οι όροι που επιχειρούν να δολοφονήσουν –και αρκετές φορές το κατορθώνουν– την ανθρωπινότητα. Η καταναγκαστική εργασία, η υπακοή, η αποδοχή ιδεολογικών κατασκευών και προταγμάτων που επιχειρούν να στερήσουν την ικανότητα κατανόησης όσων πραγματοποιούνται καθημερινά, η καθήλωση σε μικροπροβλήματα που σκόπιμα μεγεθύνονται για να σκεπαστεί η πραγματικότητα, είναι μερικά από τα μέσα που χρησιμοποιούν οι κρατιστές.

Από την άλλη, ο αποπροσανατολισμός, η καθημερινή πίεση, το άγχος για την επιβίωση φέρνουν πραγματικά τους ανθρώπους σε κατάσταση έκρηξης, ενώ το κράτος και τα όργανα του δεν χάνουν καθόλου χρόνο στο να εφευρίσκουν τεχνικές και μέσα για να διαστρεβλώσουν την ανθρώπινη φύση.

Οι τύραννοι, ύπουλοι, αδίστακτοι και φανατικοί εχθροί της ζωής και της ελευθερίας διεξάγουν έναν βρώμικο πόλεμο από κάθε άποψη. Κάθε τι που μπορεί να διευκολύνει την διατήρηση της κτηνωδίας που έχουν επιβάλλει μπαίνει σε εφαρμογή.
Αρκεί να απομακρύνουν αυτό που τρέμουν και που καθημερινά έχουν σαν εφιάλτη: ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ, ΤΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ των καταπιεσμένων. Αρκεί να ανακοπεί, ο κοινωνικός πόλεμος που, δυστυχώς για τους εξουσιαστές είναι ασταμάτητος και σε πολλές περιπτώσεις παίρνει τέτοιες εκφράσεις, οι οποίες προβάλλουν απειλητικά την ΑΝΥΠΟΤΑΧΤΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΥΣΗ. Σημαντικό μέλημα των κρατιστών, λοιπόν, είναι να υποτάξουν την κοινωνία και ιδιαίτερα εκείνα τα κομμάτια της που δείχνουν την μεγαλύτερη αντίδραση στην ύπαρξη και στα κάθε φορά σχέδια του.

Έτσι, ενάντια σʼ όλους όσους αντιστέκονται ή αναπτύσσουν ανταγωνιστικές προς το κράτος πρακτικές αναπτύσσεται η τεχνική του αποπροσανατολισμού αλλά και μια σειρά από μέσα χειραγώγησης, που διαθέτει το πλούσιο οπλοστάσιο του κράτους.
Στόχος, όπως είπαμε, η υποταγή. Όμως η υποταγή δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την εξάρτηση. Έχουμε, λοιπόν, ΕΞΑΡΤΗΣΗ από τον εργοδότη για τη επιβίωση, εξάρτηση από τον δείνα ή τον τάδε μηχανισμό ή εκπρόσωπο του κράτους για το τάδε ή δείνα ζήτημα κοκ. Η εξάρτηση και η παραίτηση δεν είναι συνώνυμα (αλλά συνδέονται στενά μεταξύ τους κάτω από την ομπρέλα της αθλιότητας που έχει ανοίξει το κράτος. Η παραίτηση ανοίγει τον δρόμο για την εξάρτηση, η οποία με τη σειρά της, ολοκληρώνει την κατάσταση παραίτησης.

Η οποιασδήποτε μορφής εξάρτηση οδηγεί στη δικαίωση του κρατισμού. Η εξάρτηση του εργαζόμενου ανθρώπου από το αφεντικό μεταστρέφεται σε δικαίωση της ύπαρξης εργοδοτών και επιβράβευση της μισθωτής σκλαβιάς. Εδώ, ηανθρώπινη ανάγκη για διαβίωση μετατρέπεται στον εξαναγκασμό για επιβίωση. Η δικαίωση της εκμετάλλευσης διοχετεύεται μέσα από το ιδεολόγημα πως το αφεντικό δίνει «ένα κομμάτι ψωμί» στους εργαζόμενους και συνεπώς αν δεν ήταν αυτός υποτίθεται πως οι άνθρωποι θα πέθαιναν της πείνας!!!
Η επιβαλλόμενη κατάσταση παραίτησης των ανθρώπων απʼ όσα αφορούν την ύπαρξη και τη ζωή τους κατασκευάζει την ψευδαίσθηση της ανικανότητας και την εγκατάλειψη σε κάποιους ειδικούς και γνώστες, οδηγώντας στην εξάρτηση από το κράτος και τα όργανα του.

Θα πρέπει να παραδεχτούμε πως μέσα από μια μακρόχρονη πορεία που έχει διανύσει η κυριαρχία δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να κατασκευάζει ένα σωρό από μέσα που σκοπό έχουν να δολοφονήσουν την ανθρώπινη επιθυμία για επαναοικειοποίηση της αφαιρεμένης ελευθερίας.
Δεν φτάνει που μέσα από τη βαρβαρότητα που έχουν κατασκευάσει και επιβάλλει παρουσιάζουν την πλέον παραποιημένη και άθλια εικόνα της δήθεν ελευθερίας μέσα στα πλαίσια εξανδραποδισμού και εξαθλίωσης των ανθρώπων – αλλά έχοντας σαν στόχο την διαστρέβλωση ακόμα περισσότερο της ανθρώπινης οντότητας έχουν προχωρήσει στη διοχέτευση διάφορων παραισθησιογόνων που θα κάνουν τον κόσμο να «ξεχάσει» την άθλια πραγματικότητα που του έχει επιβληθεί.
Μέσα από τη χρήση τέτοιων παρασκευασμάτων οι άνθρωποι καλούνται να «αισθανθούν» και να «ζήσουν» μια φαντασιακή κατάσταση ευεξίας ξεπερνώντας για λίγο –με ανώδυνο για το κράτος και καταστροφικό γιʼ αυτούς τρόπο– την άθλια πραγματικότητα, η οποία παρʼ όλʼ αυτά εξακολουθεί να υπάρχει όχι μόνο για όσους προσπαθούν να πετύχουν ένα τέτοιο «ξεπέρασμα» αλλά και για το σύνολο της κοινωνίας. Το κράτος, φυσικά, μένει απείραχτο κι ανενόχλητο στη συνέχιση του εγκληματικού του έργου.

Μιλάμε συγκεκριμένα για τα διάφορα ναρκωτικά που, αναμφισβήτητα πλέον, παρασκευάζονται και διακινούνται από το κράτος και τα όργανα του.
Δεν θα επαναλάβουμε την φλύαρη φιλολογία για την «μάστιγα των ναρκωτικών» που έντεχνα διοχετεύουν τα Μέσα Καθημερινής Αποβλάκωσης και Αποπροσανατολισμού της κοινωνίας, επικεντρώνοντας την προσοχή και τον «αγώνα» ενάντια σε μια από τις επιπτώσεις, που δημιουργεί η κυριαρχία, χωρίς μάλιστα καν νʼ αναφέρεται η αιτία. Γιατί,η πρώτιστη μάστιγα της κοινωνίας είναι το κράτος, τʼ αφεντικά και οι λακέδες τους!!!
Ούτε χρειάζεται να επαναλάβουμε το χιλιοειπωμένο και επαληθευμένο «οι μπάτσοι πουλάνε την ηρωίνη» ή «το κράτος σκοτώνει με ηρωίνη». Αυτά ανήκουν σε μια πραγματικότητα που ακόμα κι ο πλέον άσχετος την γνωρίζει και την αντιλαμβάνεται μέσα από την καθημερινή του πείρα.
Είναι γεγονός πως οι αναρχικοί επεσήμαναν με τον πλέον σαφή και κατηγορηματικό τρόπο τη σημασία που αποδίδει το κράτος στη ΝΑΡΚΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗ.

Τι έγινε όμως; Η νάρκωση συνέχισε ασταμάτητα να διοχετεύεται στους χώρους όπου βρίσκονται τα πλέον μαχητικά κομμάτια της κοινωνίας. Άλλωστε, είναι κοινό μυστικό πως με την νάρκωση επιχειρείται να καταπνιγεί κάθε δυνατότητα εξέγερσης. Χαρακτηριστικά, μετά την εξέγερση στις φυλακές το 1990 και την γνωστή αποτροπή της γενικότερης σύρραξης με το κράτος, από τους επιτήδειους στη χειραγώγηση, οι φυλακές και ιδιαίτερα ο Κορυδαλλός μετατράπηκαν σε ένα ωκεανό από ναρκωτικές ουσίες όπου ο καθένας μπορούσε και μπορεί να κολυμπήσει. Ακόμα, η γνωστή ανά το πανελλήνιο πλατεία Εξαρχείων αποτελεί έναν από τους κατʼ εξοχήν χώρους διακίνησης ναρκωτικών. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, πως και σε άλλους χώρους δεν γινόταν και δεν γίνεται διακίνηση. Αν αναφερόμαστε στην συγκεκριμένη πλατεία είναι γιατί αποτελεί ένα χώρο όπου τόσο στο παρελθόν όσο και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς και συγκέντρωσης ενός όχι και τόσο τυχαίου κομματιού της κοινωνίας, που έμπρακτα και δυναμικά αντιπαρατίθεται στην κρατική βαρβαρότητα.

Η αναφορά αυτή γίνεται και εξ αιτίας του γεγονότος πως τέτοιοι χώροι βρίσκονται στο στόχαστρο των κρατιστών, που εξαπολύουν τις δυνάμεις καταστολής άλλοτε για να εξουδετερώσουν με την ωμή βία τους αγωνιζόμενους κι άλλοτε να τους εξουθενώσουν με τα διάφορα ναρκωτικά παρασκευάσματα και ακόμα περισσότερο να προεκτείνουν το φαινόμενο της κατασυκοφάντησης των κοινωνικών αγώνων και όσων τους δημιουργούν ή συμμετέχουν σʼ αυτούς. Και –τέλος– για να επέλθει εκ του πονηρού και με τη βία η, δήθεν, «κάθαρση του χώρου» από τους χρήστες, ώστε να μπορούν να ...εγκατασταθούν τα τραπεζάκια των κάθε είδους εμπόρων και μαγαζάτορων μιας άλλου είδους νάρκωσης.

Το είπαμε και το επαναλαμβάνουμε. Το κράτος είναι αδίστακτο και δολοφονικό. Κύριο μέλημα του είναι η καταστροφή των εξεγερτικών διαθέσεων και πρακτικών. Η νάρκωση και τα προϊόντα που την προκαλούν χρησιμοποιούνται από τους κρατιστές και τα όργανα του γιατί μπορούν μέσω αυτών να ασκήσουν μια αποτελεσματική καταστολή της εξεγερτικής δράσης, της επιθυμίας για ζωή και ελευθερία.
Οι άνθρωποι που αντιπαλεύουν την κρατική βαρβαρότητα γνωρίζουν πολύ καλά τη σημασία που αποδίδει το κράτος στις ναρκωτικές ουσίες. Από τότε που τα παρασκευάσματα αυτά άρχισαν να διαδίδονται και να χρησιμοποιούνται ευρύτατα, το κράτος είχε στη διάθεση του ένα ακόμη όπλο ενάντια στην κοινωνία.

Θα πρέπει, ακόμη, να πούμε πως το χρησιμοποίησε από την πρώτη στιγμή αποκλειστικά για να πετύχει τους εκάστοτε στόχους του. Στους εξουσιαστικούς πολέμους η χρήση των ναρκωτικών ουσιών υπήρξε το μέσο που μετέτρεπε τους φοβισμένους στρατιώτες σε «ήρωες» οι οποίοι έσφαζαν και σφάζονταν για τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των κυρίαρχων. Στον κοινωνικό πόλεμο ήταν ΚΑΙ οι ουσίες αυτές που διέλυσαν τις δυνατότητες τις οποίες είχαν οι άνθρωποι να αντιπαρατεθούν στο κράτος και τα όργανα του αλλά και στις μεθοδεύσεις του που σκοτώνουν τη ζωή και τη δημιουργικότητα.

Δεν χρειάζεται να πάμε πολύ πίσω στο χρόνο. Την ίδια εποχή που ο πόλεμος στο Βιετνάμ κατασκεύαζε τα ντοπαρισμένα ρομπότ που θα μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στις συνθήκες της ζούγκλας και το άγριο αντάρτικο των Βιετκόνγκ, –αφήνοντας χιλιάδες μισότρελους και εθισμένους τοξικομανείς μετά τη λήξη του–, στο πεδίο του κοινωνικού πολέμου εκατοντάδες χιλιάδες νέοι έβγαιναν εκτός μάχης παρασυρμένοι από την επιτήδεια προπαγανδισμένη «Νιρβάνα» των ναρκωτικών ουσιών.
Όπως στην προκειμένη περίπτωση, έτσι και σε κάθε σημείο του κόσμου, όπου διεξάγεται ο κοινωνικός πόλεμος, δεν έλειψαν και δεν λείπουν οι επιτήδειοι ή οι αφελείς προπαγανδιστές της χρήσης ναρκωτικών ουσιών.

Φυσικά, οι θεωρίες που συνοδεύουν την προπαγάνδα αυτή δεν είναι λίγες: η θεωρία της «έκστασης», η φιλολογία της διάκρισης ανάμεσα σε μαλακά και σκληρά, η ιδεολογικοποίηση της διαφοράς ανάμεσα στις ουσίες που «σπιντάρουν» και σε εκείνες που «ναρκώνουν» κτλ.

Η εξάρτηση, όμως, είναι αναπόφευκτη και δεδομένη τις περισσότερες φορές και σε σχέση με όλες σχεδόν τις χημικές μορφές αυτών των ουσιών. (Δεν μιλάμε για την περιστασιακή χρήση των φυσικών ουσιών, η οποία, και πάλι, στο βαθμό που θα πάψει να είναι περιστασιακή είναι ικανή να οδηγήσει σε μια κατάσταση διαρκούς αναζήτησης που σχετίζεται άμεσα με την εξάρτηση. Σε μια τέτοια κατάσταση ψυχολογικής εξάρτησης, η οποία μπορεί να προέλθει από την ιδιοσυγκρασία του εκάστοτε ατόμου, δεν σημαίνει πως υπάρχει εθισμός. Ο εθισμός και όλες οι οδυνηρές συνέπειες που αυτός επιφέρει είναι κατά κανόνα αποτέλεσμα της χρήσης χημικών ουσιών). Οι άνθρωποι, μέσω της εξάρτησης, σωματικής ή ψυχολογικής, οδηγούνται στην παραίτηση και την αυτοκαταστροφή προς τέρψιν των εξουσιαστών, των οποίων τα κέρδη –εκτός των άλλων– αποτιμώνται σε τρισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο.

Εξάρτηση και ελευθερία είναι ασυμβίβαστες και ανταγωνιστικές καταστάσεις. Ιδιαίτερα μάλιστα μέσα στις συνθήκες καταναγκασμού που έχουν επιβάλει στην κοινωνία οι κάθε είδους εξουσιαστές, η εξάρτηση από τις τοξικές ουσίες είναι ένα μεγάλο «συν» υπέρ της κυριαρχίας.
Φυσικά η χρήση των ουσιών αυτών και δεν μπορεί να προβληθεί σαν τρόπος ζωής, όσο για τα σχετικά παραμύθια περί «επιλογών», χρειάζεται να τίθεται επίμονα το ερώτημα κατά πόσο αυτές οι «επιλογές» είναι ελεύθερες και ανεπηρέαστες από το συνολικό κυριαρχικό περιβάλλον.
Τα ναρκωτικά –για να χρησιμοποιήσουμε μια λέξη που τα περιλαμβάνει όλα και η οποία είναι ευρύτατα κατανοητή– εμπεριέχουν μέσα από την ίδια τους τη φύση μια πολύπλευρη ανταγωνιστικότητα προς κάθε τι που πορεύεται προς την κοινωνική απελευθέρωση. Αποτελούν ένα φονικό όπλο στα χέρια του κράτους όχι μόνο γιατί καταστρέφουν τη ζωή αλλά και γιατί διαστρεβλώνουν και σκοτώνουν την επιθυμία για απελευθέρωση, καταστρέφοντας την ανθρωπινότητα.

Αναπτύσσονται και προβάλλονται κατά καιρούς διάφορες απόψεις που προπαγανδίζουν τη χρήση των «σπινταριστών» ουσιών, γιατί τάχα ...«ανεβάζουν» τη μαχητικότητα. Σχετικά μʼ αυτό, είναι απαραίτητο να ειπωθεί πως αγώνας για ελευθερία δεν είναι νοητός όταν πραγματοποιείται από ντοπαρισμένα όντα, τα οποία –όταν ξεθυμάνει η επίδραση των ναρκωτικών ουσιών– μπορούν να μετατραπούν σε αξιοθρήνητα όντα.

Την επιθυμία για αγώνα και επαναοικειοποίηση της ελευθερίας, οι άνθρωποι την αποκτούν μέσα από την επίγνωση της κατάστασης στην οποία τους έχουν βάλει οι δυνάστες. Την εμπλουτίζουν μέσα από τη διαρκή σύγκρουση με το κράτος και τους θεσμούς μηχανισμούς του, τη γιγαντώνουν μέσα από την εσωτερική καθάρια δυναμικότητα που έχει η ανθρωπινότητα κι όχι με άθλια παρασκευάσματα. Το ντοπάρισμα είναι μια επιβεβαίωση του κρατισμού. Αν κάποιοι πιστεύουν πως η κατάσταση που περιβάλλει τους ανθρώπους και έχει επιβληθεί στην κοινωνία από τους κυρίαρχους – δεν είναι ικανή να κάνει τους ανθρώπους να οργίζονται, να εξεγείρονται και να συγκρούονται τότε έχουν αποξενωθεί από την πραγματικότητα. Στο κάτω-κάτω καμιά κοινωνική επανάσταση δεν πραγματοποιήθηκε από ντοπαρισμένους με ναρκωτικές ουσίες.
Όπως, μάλιστα, θα ʼλεγε κι ένας άνθρωπος απλός: «Την πίστη ή την έχεις ή δεν την έχεις, το ...λιβάνι δεν βοηθάει σε τίποτα για να την αποκτήσεις».

Χρειάζεται μια σαφής και ξεκαθαρισμένη στάση απέναντι στα ναρκωτικά, απέναντι στο κράτος που τα χρησιμοποιεί και τα εμπορεύεται για τους δικούς του άθλιους λόγους και σε εκείνους, τους υπαλλήλους του, οι οποίοι τα διοχετεύουν στους ανθρώπους.
Οι αναρχικοί έχουν δείξει έμπρακτα την απέχθεια τους σʼ ό,τι ονομάζεται πρέζα (ηρωίνη, κοκαΐνη, χάπια κλπ) και σʼ ό,τι σχετίζεται με τις ναρκωτικές ουσίες (κράτος, έμποροι ναρκωτικών κλπ).

Αυτή μας την απέχθεια θεωρούμε απαραίτητο να ξανατονίσουμε ακόμα μια φορά σε μια εποχή όπου το κράτος ανασυγκροτώντας τις δυνάμεις του και εντείνοντας την επίθεση του ενάντια στην κοινωνία προχωρά στην γενίκευση της χρήσης των ναρκωτικών ουσιών.
Οι ανακατατάξεις που δημιουργούνται σʼ όλους τους τομείς της κυριαρχίας δεν αφήνουν ανεπηρέαστη καμιά πτυχή της. Για τον ίδιο λόγο τα στέκια τοξικομανών αναδιαρθρώνονται σε κυριλέ και μη. Ο πόλεμος για την διαδοχή στο εμπόριο της πρέζας συνεχίζεται ασταμάτητος και από πολλές πλευρές. Η κατάληψη του Αφγανιστάν από τους δυτικούς σταυροφόρους και τους συμμορίτες της Βόρειας Συμμαχίας στα τέλη του 2001 άνοιξε το δρόμο για την εκτεταμένη παραγωγή οπίου σʼ αυτή τη χώρα, γεμίζοντας τις παγκόσμιες αγορές.

Η αποποινικοποίηση της χρήσης βρίσκεται προ των πυλών. Αλλά μαζί της βρίσκεται και το άνοιγμα μιας πλατειάς αγοράς ουσιών. Γιατί, ΑΥΤΟΙ ΔΕΝ ...ΧΑΡΙΖΟΥΝ ΤΙΠΟΤΑ. Ανοίγει, επίσης, ο δρόμος για την κατασκευή πολλών ιδιωτικών κλινικών αποτοξίνωσης και απεξάρτησης όπου η φαρμακολογία θα θριαμβεύει και τα κέρδη θα πολλαπλασιάζονται όσο θα διευρύνεται ο κύκλος των αγορών - εξαρτημένων - απεξαρτημένων
Σε μια εποχή όπου το κράτος εφαρμόζει ένα αναθεωρημένο σχέδιο εξαθλίωσης, όπου η διακίνηση και εμπορία ναρκωτικών από τα κράτη δίνει και παίρνει, σε μια εποχή όπου η εξαχρείωση και η ξετσιπωσιά προσπαθεί να ντυθεί απελευθερωτικούς μανδύες και να μετατρέψει την αναρχία σε ταμπέλα για την συγκάλυψη αθλιοτήτων είμαστε υποχρεωμένοι να τονίσουμε ορισμένα χιλιοειπωμένα πράγματα.

Είναι η στάση ζωής που μας κάνει να υπερασπιζόμαστε, όχι απλά τους κοινωνικούς αγώνες –στους οποίους συμμετέχουμε ή συμβάλλουμε στην ανάπτυξή τους–, αλλά την ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤΗΤΑ. Αναρχικός και τοξικομανής είναι έννοιες και καταστάσεις ασυμβίβαστες!!
Και κάτι ακόμα περισσότερο: Θα πρέπει να είμαστε στην κυριολεξία ΑΝΕΛΕΗΤΟΙ, σε όσους προωθούν τις διάφορες ουσίες, ντύνοντάς τες με το ιδεολόγημα της ανυπακοής και της επανάστασης, δηλητηριάζοντας τα νέα παιδιά –που εκείνη τη ώρα πιστεύουν ότι μιλούν με αγωνιστές–, και οδηγώντας τα στην εξαθλίωση και στα χέρια του κράτους-εμπόρου.

Οι αναρχικοί αγωνίζονται για την καταστροφή του κράτους, για μια ελεύθερη κοινωνία ελεύθερων ανθρώπων, που ζουν αρμονικά με το περιβάλλον και αναπτύσσουν μεταξύ τους σχέσεις αμοιβαιότητας, δημιουργικότητας καισυνεργασίας. Αγωνίζονται για την καταστροφή κάθε μορφής εξουσίας κι εξάρτησης. Αγωνίζονται για τη ζωή!!!

Συσπείρωση Αναρχικών

(Δημοσιεύτηκε στη ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φύλλο 40, Ιούνιος 2005)